Aktualizacja: 26.08.2024

Czy wiesz, że musisz rozliczyć formularz A1? Nie rozliczanie zaświadczenia A1 to poważny błąd… Wiele osób tego nie wie i wpada w poważne problemy, ponieważ ZUS ustala im rezydencję podatkową w kraju, w którym pracowali. Np. w Holandii podatek dochodowy wynosi 37,07% a w Polsce ryczałt dla osoby wykonującej prace budowlane to 5,5%. Warto więc zgłosić się do odpowiedniego biura rachunkowego, aby dowiedzieć się, czym jest zaśwaidczenie A1 oraz prawidłowo się rozliczyć i nie zapłacić kilka razy więcej podatku, niż byśmy chcieli.

Praca za granicą i podatki w Polsce mają wiele zalet. Zazwyczaj zarabia się tam więcej, a podatki w Polsce należą do najniższych w Europie, więc nawet przyjemnie się je płaci. Nasze Urzędy Skarbowe i ZUS patrzą przychylnie na takich pracowników, choć to wcale nie oznacza, że ułatwiają im życie. Dlatego warto się zabezpieczyć i dopełnić wszystkich formalności, takich jak złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia A1, zgłoszenie do VAT UE, wybór odpowiedniej formy opodatkowania i tak dalej. 

Pisaliśmy o tym wszystkim w artykule: Jak pracować za granicą i płacić podatki w Polsce?

Dzisiaj czas na krok dalej: porozmawiamy o tym, na czym polega rozliczanie zaświadczenia A1.

Co to jest zaświadczenie A1?

Czym jest Zaświadczenie A1? To dokument potwierdzający, że pracownik podlega przepisom ubezpieczeniowym w danym państwie Unii Europejskiej. Na swojej stronie ZUS wyjaśnia, że: „Zaświadczenie potwierdza, że w okresie pracy za granicą właściwe jest ustawodawstwo polskie, a więc składki powinny być opłacane w Polsce.”. To ważne, bo zaświadczenie A1, zwane również zaświadczeniem o zgodności z systemem ubezpieczeń społecznych, jest dokumentem potwierdzającym, że dana osoba podlega ubezpieczeniom społecznym w danym kraju Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Jak uzyskać zaświadczenie A1?

Jest ono wydawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ zajmujący się ubezpieczeniami społecznymi w kraju, w którym osoba ubezpieczona wykonuje pracę. Osoba posiadająca zaświadczenie A1 musi rozliczyć swoją pracę w danym kraju zgodnie z tamtejszymi przepisami ubezpieczeniowymi. Wniosek o wydanie zaświadczenia na formularzu A1 może złożyć: pracownik, pracodawca lub osoba pracująca na własny rachunek. Warto pamiętać, że zaświadczenie A1 jest podstawowym dokumentem w dokumentacji każdego pracodawcy delegującego swoich pracowników za granicę, gdyż poświadcza, że pracownik pracujący za granicą, nadal podlega pod system ubezpieczeń społecznych w Polsce.

Nowość! Pakiet usług: Księgowość + Zaświadczenie A1 dla JDG osiągających dochody za granicą

dowiedz się więcej

Co oznacza rozliczenie zaświadczenia A1?

Formularz A1 służy ustaleniu państwa właściwego do wymiaru i poboru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu wykonywania działalności gospodarczej lub świadczenia pracy najemnej za granicą. W związku z tym rozliczenie zaświadczenia A1 oznacza, że pracodawca lub pracownik odprowadza składki ubezpieczeniowe zgodnie z przepisami ubezpieczeniowymi w danym kraju Unii Europejskiej. Pracownicy delegowani do pracy w innym kraju Unii Europejskiej odprowadzają składki ubezpieczeniowe w kraju, w którym są zatrudnieni (kraju macierzystym).

Od 1 kwietnia 2022 r. wnioski o zaświadczenia A1 należy składać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w formie dokumentów elektronicznych za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. To wszystko dokładnie wyjaśnia ZUS w swoim poradniku „Jak otrzymać zaświadczenie A1”, ale nawet my przyznajemy, że nie jest to napisane jasnym i zrozumiałym językiem.

Rozliczenie zaświadczenia A1 jest konieczne, aby zapewnić pracownikowi prawo do świadczeń ubezpieczeniowych w danym kraju Unii Europejskiej oraz aby uniknąć podwójnego opodatkowania pracy pracownika. Zaświadczenie A1 potwierdza podleganie osoby ubezpieczeniom społecznym w danym kraju, co zobowiązuje ją do rozliczania swojej pracy w tym kraju zgodnie z tamtejszymi przepisami ubezpieczeniowymi.

Rozliczenie zaświadczenia A1 jest istotnym elementem regulacji zatrudnienia i działalności gospodarczej w obrębie Unii Europejskiej, szczególnie w kontekście mobilności pracowniczej i prowadzenia działalności gospodarczej w różnych państwach członkowskich. Zaświadczenie A1 potwierdza, w którym kraju UE osoba jest ubezpieczona społecznie podczas wykonywania pracy transgranicznej, czyli pracy w więcej niż jednym państwie członkowskim.

Zaświadczenie A1, a tymczasowe przeniesienie JDG (Jednoosobowej Działalności Gospodarczej):

W tej sytuacji przedsiębiorca może być zwolniony z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne w kraju, do którego został tymczasowo przeniesiony. Po zakończeniu okresu ważności zaświadczenia A1, który maksymalnie może trwać 24 miesiące, konieczne jest opłacanie składek w państwie, w którym faktycznie prowadzona jest działalność.

Przykład:

Pani Katarzyna prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce, świadcząc usługi konsultingowe. Otrzymuje zlecenie od firmy niemieckiej, które wymaga jej obecności w Niemczech przez 18 miesięcy. Pani Katarzyna uzyskuje zaświadczenie A1, które potwierdza, że nadal podlega polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych pomimo tymczasowej pracy w Niemczech. Po powrocie do Polski po 18 miesiącach, kontynuuje odprowadzanie składek w Polsce.

Zaświadczenie A1, a praca w kilku krajach UE i Polsce:

W tej sytuacji, aby zachować status ubezpieczenia społecznego w Polsce, konieczne jest uzyskanie przychodu na poziomie co najmniej 25% całkowitego wynagrodzenia z pracy wykonywanej w Polsce w trakcie ważności zaświadczenia A1. Oznacza to, że znacząca część działalności musi być realizowana na terenie Polski.

Przykład:

Pan Tomasz jest konsultantem IT zatrudnionym przez polską firmę, ale regularnie pracuje w różnych projektach w Polsce, Niemczech i Francji. W ciągu roku, 40% jego przychodów pochodzi z pracy wykonywanej w Polsce, a reszta z projektów realizowanych w innych krajach UE. Dzięki zaświadczeniu A1, Pan Tomasz jest ubezpieczony w Polsce, ponieważ spełnia wymóg osiągania minimum 25% swojego przychodu z pracy wykonywanej w Polsce.

Potrzebujesz pomocy z wystąpieniem albo rozliczeniem Zaświadczenia A1? Zadzwoń do nas:

+48 517 855 874

Zaświadczenie A1, a praca w jednym kraju UE i Polsce:

Podobnie jak w przypadku pracy w kilku krajach UE, tutaj również wymagane jest, aby co najmniej 25% całkowitego wynagrodzenia pochodziło z pracy wykonywanej w Polsce w okresie obowiązywania zaświadczenia A1.

Przykład:

Pani Agnieszka jest pracownikiem firmy budowlanej z siedzibą w Polsce, ale została delegowana do rocznego projektu w Hiszpanii. Jednak nadal pracuje zdalnie dla klientów z Polski, generując 30% swojego rocznego dochodu z tych zleceń. Mimo że fizycznie przebywa w Hiszpanii, zaświadczenie A1 pozwala jej na pozostanie w polskim systemie ubezpieczeń społecznych, dzięki spełnieniu kryterium minimalnego 25% przychodu z Polski.

W praktyce, ogólna ocena prowadzenia działalności gospodarczej lub pracy najemnej bierze pod uwagę zarówno lokalizację wykonywanej pracy, jak i pochodzenie przychodów. Jeśli pracownik lub przedsiębiorca spędza co najmniej 25% czasu pracy lub uzyskuje co najmniej 25% swojego wynagrodzenia w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, uznaje się, że znacząca część pracy jest wykonywana w tym państwie. To ma bezpośredni wpływ na określenie, w którym państwie należy odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne.

Rozliczenie zaświadczenia A1 ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia pracownikowi prawidłowego ubezpieczenia społecznego oraz uniknięcia sytuacji podwójnego opodatkowania. Dlatego tak ważna jest świadomość różnych zasad rozliczania zaświadczeń A1 w zależności od indywidualnej sytuacji pracownika lub przedsiębiorcy.

Osoba, która otrzymała zaświadczenie A1, jest zobowiązana m.in. do:

  1. Rozliczenia swojej pracy w danym kraju na podstawie przepisów ubezpieczeniowych obowiązujących w tym kraju. Osoba musi przestrzegać przepisów ubezpieczeniowych obowiązujących w danym kraju i rozliczać swoją pracę zgodnie z tymi przepisami. Tylko wtedy rozliczanie zaświadczenia A1 jest prawidłowe.
  2. Zgłoszenia swojego pobytu w danym kraju w odpowiednim organie ubezpieczeniowym. Osoba jest zobowiązana zgłosić swój pobyt w danym kraju w odpowiednim organie ubezpieczeniowym w celu ustalenia zakresu ubezpieczenia oraz innych istotnych kwestii związanych z ubezpieczeniami społecznymi.
  3. Zgłoszenia zmiany adresu w danym kraju w odpowiednim organie ubezpieczeniowym. Osoba jest zobowiązana zgłosić zmianę adresu w danym kraju w odpowiednim organie ubezpieczeniowym w celu aktualizacji danych ubezpieczeniowych.

Czym grozi nierozliczenie formularza A1 w ZUS?

Brak rozliczania zaświadczenia A1 może grozić różnymi konsekwencjami, w zależności od kraju, w którym pracownik wykonuje pracę. Poniżej przedstawiono kilka przykładowych konsekwencji:

  1. Najważniejszą konsekwencją jest fakt, że jeśli nie rozliczysz A1, to możesz mieć problemy podczas szukania kolejnej pracy za granicą.
  2. Grzywny lub kary pieniężne. W niektórych krajach brak rozliczenia zaświadczenia A1 może skutkować nałożeniem grzywien lub kar pieniężnych na osobę, lub pracodawcę, którzy nie rozliczyli zaświadczenia.
  3. Odmowa wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W przypadku braku rozliczenia zaświadczenia A1 organ zajmujący się ubezpieczeniami społecznymi w danym kraju może odmówić wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. zasiłków, rent, emerytur).
  4. Nieprawidłowe rozliczenie podatków. Brak rozliczenia zaświadczenia A1 może również prowadzić do nieprawidłowego rozliczenia podatków. Osoba lub pracodawca, którzy nie rozliczyli zaświadczenia, mogą być zobowiązani do zapłaty dodatkowych podatków lub kar za nieprawidłowe rozliczenie podatków.
  5. Jeżeli A1 nie zostanie rozliczona w Polsce, to będziesz musiał rozliczyć podatki w kraju, w którym pracowałeś. Np. w Holandii jest to 37,5 proc. w 1 progu, a w drugim 49,5 proc. To znacznie więcej niż polski ryczałt 5,5 proc. dla usług budowlanych. Prawda?

Więcej na ten temat przeczytasz na naszym blogu w tekście: „Dlaczego rozliczenie zaświadczenie A1 jest takie ważne i co Ci grozi jeśli tego nie zrobisz?”

czytaj tutaj!

Rozliczanie zaświadczenia A1 z datą wsteczną – wyjaśnienie i przykłady

Zaświadczenie A1 z datą wsteczną jest cennym narzędziem umożliwiającym regulowanie statusu ubezpieczeń społecznych pracowników, którzy już rozpoczęli pracę za granicą. Jest to szczególnie ważne w kontekście rosnącej mobilności pracowniczej w Unii Europejskiej i potrzeby elastycznego reagowania na dynamiczne warunki rynkowe. Dzięki możliwości uzyskania zaświadczenia A1 z datą wsteczną, pracodawcy mogą zapewnić ciągłość ubezpieczenia swoim pracownikom i uniknąć komplikacji prawnych związanych z międzynarodowym zatrudnieniem.

Zazwyczaj pracodawcy starają się o zaświadczenie A1 przed rozpoczęciem pracy za granicą przez pracownika. Istnieje jednak możliwość uzyskania zaświadczenia A1 z datą wsteczną, co jest istotne w przypadkach, gdy formalności nie zostały dopełnione przed wyjazdem.

Możliwość uzyskania A1 z datą wsteczną

Zaświadczenie A1 z datą wsteczną umożliwia uregulowanie kwestii ubezpieczeń społecznych za okresy, które już minęły. To znacząco ułatwia sytuację dla pracowników i pracodawców, którzy z różnych przyczyn nie dopełnili formalności przed rozpoczęciem pracy za granicą.

Jak uzyskać zaświadczenie A1 z datą wsteczną?

Aby uzyskać zaświadczenie A1 z datą wsteczną, pracodawca lub pracownik musi złożyć odpowiedni wniosek do właściwego organu ubezpieczeń społecznych. Ważne jest, aby udowodnić, że pomimo braku formalnego zaświadczenia, warunki do jego wydania były spełnione od początku okresu, na który wnioskowane jest zaświadczenie. Wtedy rozliczanie zaświadczenia A1 będzie prawidłowe.

Przykłady zastosowania A1 z datą wsteczną

  1. Przypadek Pana Jana, Pracownika Budowlanego:
    • Sytuacja: Pan Jan, pracownik budowlany, wyjechał do pracy w Niemczech na 6 miesięcy. Jego pracodawca, polska firma budowlana, nie zdążyła wystąpić o zaświadczenie A1 przed rozpoczęciem pracy Pana Jana za granicą.
    • Rozwiązanie: Po powrocie Pana Jana do Polski, firma złożyła wniosek o wydanie zaświadczenia A1 z datą wsteczną, pokrywającą cały okres pracy w Niemczech. Dzięki temu Pan Jan pozostał objęty polskim systemem ubezpieczeń społecznych, unikając problemów z niemieckim systemem ubezpieczeń.
  2. Sytuacja Pani Ani, Konsultantki IT:
    • Sytuacja: Pani Ania, pracująca w polskiej firmie IT, została delegowana do pracy w projekcie w Belgii. W wyniku szybkiego tempa organizacji wyjazdu, firma zapomniała wystąpić o zaświadczenie A1.
    • Rozwiązanie: Po kilku miesiącach, firma zorientowała się o braku zaświadczenia i złożyła wniosek o A1 z datą wsteczną. Zaświadczenie zostało wydane, potwierdzając, że Pani Ania przez cały okres pracy w Belgii była ubezpieczona w Polsce.
  3. Przypadek Firmy Konsultingowej:
    • Sytuacja: Międzynarodowa firma konsultingowa zatrudniająca pracowników z różnych krajów UE, w tym z Polski, nie zawsze zdążyła uzyskać zaświadczenia A1 przed rozpoczęciem projektów.
    • Rozwiązanie: Firma systematycznie składała wnioski o wydanie zaświadczeń A1 z datą wsteczną dla swoich pracowników, co pozwalało na uniknięcie problemów z różnymi systemami ubezpieczeń społecznych w UE.

Jak widać temat rozliczania zaświadczenia A1 nie jest łatwy. Dlatego proponujemy zarówno pracownikom jak i pracodawcom skorzystanie z usług Biura Rachunkowego Precyzja. Specjalizujemy się w tych zagadnieniach i z chęcią pomagamy w uniknięciu raf i mielizn związanych z biurokracją wiążącą się z pracą zagranicą 🙂