Aktualizacja: 16.10.2023
W dobie cyfryzacji i globalizacji coraz więcej pracowników zatrudnionych w Polsce jest zainteresowanych pracą zdalną z innego kraju. Biuro Rachunkowe Precyzja, specjalizujące się w rozliczaniu dochodów z zagranicy, pomocy w uzyskaniu i rozliczaniu zaświadczeń A1 oraz pomocy w ustalaniu rezydencji podatkowej, analizuje nowe regulacje wprowadzone przez ZUS w zakresie pracy zdalnej za granicą, czyli telepracy.
Duże zmiany w pracy zdalnej z zagranicy – chodzi o ZUS
Do niedawna, jeżeli pracownik zatrudniony u pracodawcy w Polsce wykonywał swoje obowiązki zdalnie z innego kraju, mógł to robić tylko w pewnym ograniczonym wymiarze czasowym. Konkretnie, zdalna praca nie mogła przekraczać 25% całkowitego czasu pracy pracownika. W przeciwnym razie pracownik był zobowiązany do płacenia składek na ubezpieczenie społeczne w kraju, w którym przebywał.
W czerwcu prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podpisała Umowę Ramową dot. transgranicznej pracy zdalnej. Nowe przepisy wprowadzają ułatwienia dla pracowników, gdyż od 1 lipca 2023, po wprowadzeniu unijnego porozumienia ramowego, pracownicy wykonujący pracę zdalną za granicą mogą pracować zdalnie aż do 49% swojego całkowitego czasu pracy, zachowując przy tym swoje ubezpieczenie w Polskim ZUS. Oznacza to, że zasady ubezpieczenia społecznego są teraz bardziej elastyczne, pozwalając pracownikom na większą swobodę w wyborze miejsca pracy.
Oprócz Polski przystąpiło do porozumienia 17 państw: Austria, Belgia, Chorwacja, Czechy, Finlandia, Francja, Niemcy, Liechtenstein, Luksemburg, Malta, Norwegia, Portugalia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Holandia, Słowacja.
Jak skorzystać z nowych ułatwień?
Ze zmiany przepisów mogą skorzystać pracujący w różnych państwach członkowskich UE, mających pracodawcę bądź pracodawców w jednym państwie członkowskim (innym niż ich państwo zamieszkania) i wykonujących część pracy zdalnej w państwie zamieszkania w wymiarze co najmniej 25 proc., ale poniżej 50 proc. całkowitego czasu pracy.
Jeżeli chcesz skorzystać z nowych ułatwień, musisz złożyć do ZUS wniosek US-36. Po pozytywnej weryfikacji kolejnym krokiem jest złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia A1, które potwierdzi, że jesteś ubezpieczony w Polskim systemie ZUS. Oczywiście, aby proces przebiegł pomyślnie, oba państwa muszą być stronami unijnego porozumienia ramowego. Wniosek można złożyć na 3 lata, z możliwością przedłużenia.
Przeczytaj także: Jak pracować za granica i płacić podatki w Polsce?
Co należy uwzględnić?
Biuro Rachunkowe Precyzja, specjalizujące się w rozliczaniu dochodów z zagranicy i pomocy w uzyskaniu i rozliczaniu zaświadczeń A1, zwraca uwagę na kilka istotnych detali. ZUS będzie monitorować, czy faktycznie pracujesz zdalnie mniej niż 50% czasu i czy masz naprzemienną pracę w obu krajach. Jest to ważne, ponieważ niewłaściwe informacje mogą skutkować wycofaniem zaświadczenia A1.
Jakie są ramy czasowe pracy zdalnej za granicą?
ZUS również zaznacza, że schemat pracy może być utrzymany maksymalnie przez okres trzech lat. Po tym okresie, zaświadczenie A1 musi być odnowione. Niewłaściwe korzystanie z zaświadczenia A1 może skutkować sankcjami, zarówno dla pracodawcy jak i pracownika.
Z informacji uzyskanych od ZUS wynika jednak bardziej rygorystyczne podejście. Organ rentowy zwraca przy tym uwagę, że rozpoczęcie prac nad opracowaniem porozumienia wynikało z potrzeby uregulowania sytuacji pracowników wykonujących pracę zdalną za granicą z dominującym modelem dwa–trzy dni pracy zdalnej w tygodniu. – Stąd weryfikacja wymiaru telepracy w państwie zamieszkania w stosunku do pracy w państwie siedziby pracodawcy dotyczy tygodnia pracy – wskazuje ZUS. Dodaje też, że ustalony schemat pracy może obowiązywać maksymalnie przez okres trzech lat, gdyż jest to maksymalny okres, na jaki zaświadczenie A1 może być wydane w oparciu o jednorazowy wniosek na podstawie porozumienia w sprawie telepracy.
Z informacji ZUS wynika też, że będzie weryfikowana również naprzemienność okresów pracy w dwóch krajach.
– Schemat pracy, a więc i naprzemienność okresów pracy w dwóch państwach podlega weryfikacji dla dokumentów A1 wydanych na podstawie art. 13 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz wydanych w związku z porozumieniem w sprawie telepracy – podaje ZUS. Organ rentowy informuje też, że każdy wydany przez ZUS dokument A1 może zostać zweryfikowany na podstawie art. 5 ust. 1 tzw. rozporządzenia wykonawczego (nr 987/2009). – Jeśli sytuacja faktyczna oświadczona we wniosku ulegnie zmianie, pracodawca lub pracownik mają obowiązek niezwłocznie powiadomić o tym fakcie instytucję dokonującą ustalenia. Sprawa jest ponownie oceniana i w razie potrzeby ZUS może wycofać dokument A1 – wskazuje.
Wniosek US-36 i procedura w ZUS
Zgodnie z najnowszymi regulacjami, pracodawcy i ich pracownicy w Polsce muszą złożyć wniosek US-36 do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w celu skorzystania z określonych ułatwień. Wniosek ten jest kierowany do Oddziału ZUS w Kielcach. Po jego zatwierdzeniu następnym krokiem jest złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia A1, używając formularza US-34. Zaświadczenie A1 potwierdza przynależność pracownika do polskiego systemu ubezpieczeń społecznych i upoważnia do korzystania z różnych świadczeń na terenie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii.
Ograniczenia i wyjątki przy wydawaniu zaświadczenia A1
Nie wszyscy pracownicy mogą skorzystać z tego ułatwienia. Wyjątki stanowią osoby, które mają inną pracę lub prowadzą działalność gospodarczą w kraju zamieszkania, oraz pracownicy świadczący pracę w trzech różnych państwach. ZUS weryfikuje te informacje za pośrednictwem Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji Dotyczących Zabezpieczenia Społecznego (EESSI). W przypadku wykrycia innej aktywności zawodowej ZUS ma prawo anulować wydane zaświadczenie A1. Od 1 kwietnia 2022 roku, wnioski o zaświadczenia A1 można składać wyłącznie w formie elektronicznej przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.
Konsekwencje braku zaświadczenia A1 wobec pracy zdalnej poza granicami Polski
Brak zaświadczenia A1 może mieć poważne konsekwencje. Pracownik wykonujący pracę zdalną z innego kraju, w którym nie opłaca składek ubezpieczeniowych, zwykle traktowany jest jako osoba nieubezpieczona. Dodatkowo, zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą zostać ukarani. Jeżeli poziom pracy zdalnej za granicą przekroczy 50%, pracownik jest zobowiązany do podlegania pod system ubezpieczeń społecznych kraju, w którym mieszka.
Praca zdalna za granicą – podsumowanie
Telepraca stała się teraz bardziej dostępna dla pracowników w Polsce, dzięki nowym regulacjom ZUS. Jednakże, jak zawsze w przypadkach transgranicznych, zalecamy skorzystanie z profesjonalnej pomocy, takiej jak oferuje Biuro Rachunkowe Precyzja, specjalizujące się w rozliczaniu dochodów z zagranicy, pomocy w uzyskaniu i rozliczaniu zaświadczeń A1 oraz pomocy w ustalaniu rezydencji podatkowej, aby uniknąć potencjalnych problemów i niejasności.
Jeśli masz dodatkowe pytania lub wątpliwości dotyczące nowych zasad pracy zdalnej i ich wpływu na Twoje ubezpieczenie w ZUS, skontaktuj się z nami. Jesteśmy tutaj, aby Ci pomóc.
Od kilku miesiecy mieszkam w Szwecji.Nie moge tu jednak znalezc pracy.Dostalam mozliwosc pracy calkowicie zdalnej dla firmy w Polsce /ale na terenie Polski/.Czy moge te prace wykonywac ze Szwecji,gdyz w Polsce juz nie mieszkam?Czy jednak musze wrocic do Polski i wynajac mieszkanie?Firma zgodzila sie,ze przez 2 miesiace moge pracowac ze Szwecji.Ale moze jest inne rozwiazanie?Jest to umowa o prace na czas nieokreslony.Cala moja rodzina jest w Szwecji /maz tu pracuje,dzieci chodza do szkoly/.Ja szukam pracy i jestem zarejestrowana w urzedzie pracy w Szwecji.
Pani Aleksandro,
W przypadku, gdy praca najemna jest wykonywana w innym państwie, wynagrodzenie za tę pracę podlega opodatkowaniu w państwie, w którym praca jest wykonywana. Opierając się na podanych przez Panią informacjach, zakładam, że Pani rezydencja podatkowa na rok 2024 jest w Szwecji. W takim wypadku podatek od pracy zdalnej wykonywanej na terenie Szwecji powinna Pani opłacać po stronie szwedzkiej.
Z poważaniem,
Biuro Rachunkowe Precyzja Sp. z o.o.
Dzien dobry, pracuje zdalnie w Polsce, a chce pracowac z Wloch. mam zgode na 100% zdalnie. Firma wyrazila rowniez zgode na prace zdalna z innego kraju, ale tylko na niecale pol roku, jest to dla mnie zrozumiale, ale czy od stycznia 2025 znow moge pracowac 50% czasu z Wloch? czy juz nie? chcialabym to moc kontynuowac, ale nie wiem, czy to 50% jest w ciagu roku, czy w ogole, np. ednorazowo. Pozdrawiam i licze na odpowiedz.
Dzień dobry,
Na podstawie udostępnionych przez Panią informacji, mogę udzielić ogólnych wskazówek, ale zalecam również skonsultowanie się ze specjalistą podatkowym.
Aby zachować polską rezydencję podatkową, musi Pani spełniać przynajmniej jeden z poniższych warunków:
– Posiadanie w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych).
– Przebywanie na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (rok podatkowy trwa od 1 stycznia do 31 grudnia).
Jeśli Pani życie rodzinne, majątek, czy główne źródło dochodów pozostają w Polsce, prawdopodobnie spełnia Pani wymóg dotyczący centrum interesów życiowych.
Musi Pani również wystąpić (a następnie je rozliczyć) o zaświadczenie A1 potwierdza, że podlega Pani polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych, nawet jeśli czasowo Pani pracuje w innym kraju UE. Aby je uzyskać, należy złożyć wniosek do ZUS (formularz US-1) przed każdym okresem pracy zdalnej z Włoch.
Jeśli chce Pani kontynuować pracę z Włoch od stycznia 2025 roku przez 50% czasu, musi Pani ponownie uzyskać zgodę pracodawcy i upewnić się, że ma aktualne zaświadczenie A1 na cały okres planowanej pracy zdalnej.
Przyjemnego pobytu we Włoszech 🙂
Olga Bielecka, Partner
Biuro Rachunkowe Precyzja
Dzień dobry,
Jak wygląda sytuacja gdybym chciała pracować w Polsce zdalnie dla firmy zagranicznej (Hiszpania) będąc rezydentem w Polsce? Czy podatki i ubezpieczenia płacę wtedy tylko tam? Czy wtedy nie muszę zupełnie płacić ZUSu w Polsce?
Pani Aleksandro,
Osoba fizyczna, wykonująca pracę zdalną w Polsce, podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce. Głównym kryterium jest miejsce, gdzie osoba fizycznie przebywa w chwili wykonywania pracy zdalnej. Nieistotne jest miejsce siedziby pracodawcy.
W przypadku polskiego rezydenta podatkowego, który wykonuje pracę zdalną na terenie Polski dla zagranicznego pracodawcy, to tak uzyskane wynagrodzenie podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.
Zgodnie z art. 44 ust. 1a pkt 1 ustawy PIT podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników ze stosunku pracy z zagranicy są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy.
Na osobach fizycznych osiągających dochody ze stosunku pracy z zagranicy ciąży obowiązek wpłacania miesięcznych składek ZUS z tego tytułu.
Olga Bielecka, Partner
Biuro Rachunkowe Precyzja
Dzień Dobry,
A jak wygląda kwestia pracy zdalnej za granicą za zgodą pracodawcy, a BHP i wypadków przy pracy? Czy w związku z tym, że podlega się ubezpieczeniu w Polsce to są one traktowane tak samo jak wypadki, które miałby miejsce w kraju? Czy może kluczowe jest tutaj na przykład posiadanie karty EKUZ?
Dziękujemy za pytanie! W przypadku pracy zdalnej za granicą, za zgodą pracodawcy i przy posiadaniu ubezpieczenia w Polsce, zasady BHP oraz ochrony w razie wypadków przy pracy są podobne jak w kraju. Jeśli pracownik ma zaświadczenie A1, potwierdzające podleganie polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych, jest objęty ochroną polskich przepisów dotyczących wypadków przy pracy.
Wypadki przy pracy w takim przypadku będą traktowane tak samo jak w Polsce, co oznacza, że w razie nieszczęśliwego zdarzenia za granicą pracownik może zgłaszać roszczenia do ZUS-u na podobnych zasadach, jakby wypadek wydarzył się w Polsce. Pracodawca ma również obowiązek zapewnienia pracownikowi odpowiednich warunków pracy zgodnych z przepisami BHP, nawet jeśli pracownik wykonuje pracę zdalnie poza Polską.
Jeśli chodzi o kartę EKUZ (Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego), jest ona przydatna, ale w zakresie opieki zdrowotnej. EKUZ umożliwia korzystanie z niezbędnej opieki zdrowotnej w publicznych placówkach zdrowotnych na terenie innych krajów UE, co może być pomocne w razie nagłego wypadku lub choroby. Warto jednak pamiętać, że EKUZ nie pokrywa wszystkich kosztów i nie obejmuje prywatnej opieki medycznej. W kontekście ubezpieczenia wypadkowego i BHP, kluczowe pozostaje posiadanie zaświadczenia A1, które reguluje kwestie ubezpieczenia społecznego i ochrony przed wypadkami w ramach polskiego systemu.
Zawsze jednak należy zapoznać się z przepisami kraju do którego delegowany jest pracownik.
Jeśli potrzebują Państwo dodatkowych informacji, zapraszamy do kontaktu – chętnie wyjaśnimy szczegóły i pomożemy w kwestiach formalnych.
Dzień dobry. Mieszkam i pracuję na 3/4 etaty w Hiszpanii, dodatkowo jestem zatrudniona na 1/2 etatu w Polsce (praca zdalna). Czy w takiej sytuacji również mam obowiązek opłacania składek społecznych oraz podatku w Polsce?
Dziękujemy za pytanie. Pańska sytuacja, w której mieszka Pani i pracuje w dwóch krajach jednocześnie, wymaga dokładnego zbadania, aby określić obowiązki podatkowe i ubezpieczeniowe.
1. Obowiązek opłacania składek społecznych: W przypadku pracy w dwóch krajach w UE zasada ogólna wskazuje, że składki na ubezpieczenie społeczne powinny być płacone w jednym państwie. Decydujące jest zazwyczaj miejsce, gdzie wykonuje Pani znaczącą część pracy oraz miejsce zamieszkania. Pracując częściowo w Hiszpanii i w Polsce, może się zdarzyć, że konieczne będzie uzyskanie zaświadczenia A1, które wskaże kraj właściwy do odprowadzania składek. W tej sytuacji zazwyczaj zgłoszenia dokonuje pracodawca lub Pani jako pracownik.
2. Podatek dochodowy: W kwestii podatków kluczowe będzie ustalenie rezydencji podatkowej. Jeśli mieszka Pani w Hiszpanii i tam spędza większość czasu, prawdopodobnie jest Pani rezydentem podatkowym w Hiszpanii. Niemniej jednak dochody z pracy w Polsce mogą podlegać opodatkowaniu także w Polsce, zgodnie z zasadą, że dochody uzyskane z pracy wykonywanej na terytorium Polski (nawet zdalnie) mogą być objęte polskim podatkiem. Polska i Hiszpania mają umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, która pomoże ustalić szczegóły i zapobiec dwukrotnemu opodatkowaniu tego samego dochodu.
Serdecznie zapraszamy do kontaktu z naszym biurem. Z przyjemnością pomożemy Pani przeanalizować dokładnie sytuację i wskazać najlepsze rozwiązania, aby spełniać wymogi podatkowe oraz ubezpieczeniowe zgodnie z przepisami.
Witam,
Przez więcej niż 183 dni pracuję w Szwajcarii. Jestem zatrudniony na umowę na czas nieokreślony, mam pozwolenie na pobyt „permit C” bezterminowe i płacę wszystkie podatki w Szwajcarii.
Chcę pracować 8 dni roboczych z Polski. Jakie warunki formalne muszę spełnić i czy muszę płacić podatki w Polsce, czy tylko w Szwajcarii? Nie mam dochodu w Polsce.
Z góry dziękuję za opinię.
Dziękujemy za komentarz. Sytuacja, w której przebywa Pan w Polsce na ograniczony czas, mając jednocześnie centrum życiowe oraz większość zobowiązań podatkowych w Szwajcarii, wymaga szczególnej analizy pod kątem obowiązków podatkowych oraz ubezpieczeniowych.
1. Kwestie podatkowe: Z uwagi na to, że nie uzyskuje Pan dochodów w Polsce, kluczowe będzie ustalenie statusu rezydencji podatkowej. Jeśli mimo krótkiego pobytu (8 dni roboczych) nie przenosi Pan swojego centrum interesów życiowych do Polski i nadal spełnia warunki rezydencji podatkowej w Szwajcarii, to na ogół opodatkowanie dochodów z pracy powinno nadal odbywać się wyłącznie w Szwajcarii.
2. Formalności: Przy krótkich okresach pracy zdalnej w Polsce może nie być konieczności dodatkowych zgłoszeń. Warto jednak monitorować ewentualne zmiany prawne dotyczące tego, jak ZUS oraz organy podatkowe definiują miejsce wykonywania pracy, zwłaszcza w kontekście pracy zdalnej. Polska i Szwajcaria mają odpowiednie umowy, które mogą pomóc uniknąć podwójnego opodatkowania.
3. Delegacja i zaświadczenie A1: Jeśli zamierza Pan świadczyć pracę zdalną z Polski w ramach zatrudnienia w Szwajcarii, warto rozważyć uzyskanie zaświadczenia A1. Dokument ten potwierdza, że przez okres pracy w Polsce pozostaje Pan ubezpieczony w szwajcarskim systemie zabezpieczenia społecznego, co może pozwolić uniknąć podwójnego płacenia składek ubezpieczeniowych w Polsce. Wniosek o zaświadczenie A1 składa zazwyczaj pracodawca, co formalnie określa, że choć fizycznie wykonuje Pan pracę z Polski, to podlega Pan szwajcarskim regulacjom ubezpieczeniowym.
Zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z naszym biurem – z przyjemnością przeanalizujemy szczegóły Pana sytuacji i wskażemy najlepsze rozwiązania, uwzględniając bieżące przepisy oraz indywidualne potrzeby.
Witam, mam pytanie.
Co musiałbym zrobić aby pracować zdalnie z Polski (w 100% wymiaru godzin pracy) dla firmy ze Stanów Zjednoczonych i mieć do tego Polski ZUS? Czy potrzebuje wtedy mieć amerykańskie konto bankowe czy wystarczy Polskie konto walutowe?
Szanowny Panie,
Aby móc pracować zdalnie z Polski na rzecz firmy ze Stanów Zjednoczonych i być objętym polskim systemem ubezpieczeń społecznych (ZUS), może Pan:
1. Zarejestrować działalność gospodarczą w Polsce, co umożliwi samodzielne opłacanie składek ZUS. W ramach tej formy współpracy podpisuje Pan kontrakt z firmą amerykańską jako przedsiębiorca albo: przenieść obowiązek odprowadzania składek ZUS na siebie: https://www.biuroprecyzja.pl/przeniesienie-zus-na-pracownika/
2. Zgłosić się do ZUS jako płatnik składek, co pozwoli Panu opłacać ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na zasadach przewidzianych dla działalności gospodarczej.
3. Skorzystać z polskiego konta walutowego, które pozwoli na otrzymywanie wynagrodzenia w dolarach lub innej walucie bez konieczności zakładania konta w USA.
Jeżeli potrzebuje Pan pomocy w rejestracji działalności, zgłoszeniu do ZUS czy w kwestiach związanych z podatkami, serdecznie zapraszamy do skorzystania z naszych usług. Chętnie poprowadzimy Pana przez wszystkie formalności.