Księgowość dla jednoosobowej działalności gospodarczej

Rozliczenie jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce skupia się na kilku kluczowych obszarach:

• Rejestracja działalności: Przed rozpoczęciem działalności należy zarejestrować firmę w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Proces ten jest prosty i można go przeprowadzić elektronicznie.
• Wybór formy opodatkowania: Przedsiębiorca musi wybrać formę opodatkowania swoich dochodów. Do wyboru są: podatek liniowy (19% dochodu), skala podatkowa (17% i 32% dochodu) lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Istnieje również możliwość opłacania podatku na zasadach karty podatkowej dla niektórych rodzajów działalności.
• ZUS: Przedsiębiorca jest zobowiązany do zarejestrowania się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i opłacania składek emerytalnych, rentowych, wypadkowych, zdrowotnych oraz na Fundusz Pracy. W pierwszym roku działalności możliwe jest skorzystanie ze zniżkowych stawek.
• Księgowość: W zależności od wybranej formy opodatkowania, przedsiębiorca musi prowadzić odpowiednią ewidencję (księgi rachunkowe, księgę przychodów i rozchodów, ewidencję ryczałtu). Jest to niezbędne do prawidłowego rozliczenia z Urzędem Skarbowym.
• Rozliczenia z Urzędem Skarbowym: W zależności od formy opodatkowania, raz w roku (do końca stycznia, kwietnia lub maja, w zależności od formy) przedsiębiorca składa odpowiednie deklaracje podatkowe (PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-5L) i dokonuje ewentualnych dopłat podatku.
• Faktury i rachunki: Przedsiębiorca musi wystawiać faktury za sprzedane towary lub usługi oraz przechowywać kopie dokumentów zakupu, które są podstawą do odliczeń i rozliczeń podatkowych.

Dla jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce dostępne są cztery formy opodatkowania:

1. **Podatek liniowy** – 19% dochodu, bez względu na jego wysokość.
2. **Skala podatkowa** – 17% do kwoty 120 000 zł dochodu rocznie i 32% powyżej tej kwoty.
3. **Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych** – stawka zależna od rodzaju prowadzonej działalności, waha się od 2% do 17% przychodu.
4. **Karta podatkowa** – stała miesięczna kwota podatku, ustalana indywidualnie, dostępna dla wybranych rodzajów działalności.

Wybór formy opodatkowania zależy od specyfiki działalności i planowanych przychodów.

Dochód w jednoosobowej działalności gospodarczej oblicza się odejmując od przychodów wszelkie koszty uzyskania przychodu. Wzór wygląda następująco:

**Dochód = Przychody – Koszty uzyskania przychodu**

Przychody to wszystkie wpływy z tytułu sprzedaży towarów, produktów i usług. Koszty uzyskania przychodu to wydatki związane z prowadzeniem działalności, które można odliczyć, np. zakup towarów, koszty eksploatacyjne, wynagrodzenia, składki ZUS, koszty wynajmu.

W działalności gospodarczej od dochodu można odliczyć różne koszty uzyskania przychodu, takie jak:

• Zakup towarów i materiałów bezpośrednio związanych z produkcją lub usługami,
• Wynagrodzenia pracowników wraz ze składkami ZUS,
• Koszty wynajmu i eksploatacji pomieszczeń używanych na potrzeby działalności,
• Opłaty za media (prąd, woda, gaz, internet),
• Usługi zewnętrzne (księgowość, marketing),
• Amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,
• Składki na własne ubezpieczenie społeczne i zdrowotne,
• Koszty podróży służbowych, delegacji,
• Wydatki na reklamę i promocję. 

Ważne, aby wszystkie odliczenia były odpowiednio udokumentowane i bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością.

UWAGA! Na ryczałcie nie odliczasz kosztów działalności. Podatek płacisz od całego przychodu, bez uwzględniania wydatków. To upraszcza rozliczenia.

Przy działalności gospodarczej trzeba płacić:

1. **Podatki** – zależnie od wybranej formy opodatkowania (np. podatek liniowy, skala podatkowa, ryczałt).
2. **Składki ZUS** – obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
3. **Rachunki** – za wynajem, media, internet.
4. **Wydatki na działalność** – zakup towarów, materiałów, usługi zewnętrzne.
5. **Inne opłaty** – np. za księgowość, licencje, oprogramowanie

Składka ZUS przy jednoosobowej działalności gospodarczej zależy od dochodu, ale na start jest niższa dzięki ulgom. Przykładowo, w 2023 roku nowi przedsiębiorcy płacą około 650 zł miesięcznie przez pierwsze 6 miesięcy. Potem, składka standardowa to około 1500 zł miesięcznie, ale może się różnić w zależności od dochodów i wybranej bazy do obliczeń.

Wysokość podatku od faktury zależy od stawki VAT dla danego towaru lub usługi. W Polsce stawki VAT to głównie 23%, ale są też niższe: 8%, 5%, a niektóre produkty są zwolnione z VAT. Na przykład, jeśli stawka VAT to 23%, to podatek od faktury na 100 zł wyniesie 23 zł.

Zysk brutto z działalności obliczasz, odejmując od przychodów (czyli wszystkich wpływów ze sprzedaży towarów i usług) bezpośrednie koszty ich wytworzenia lub zakupu. Czyli:

**Zysk brutto = Przychody – Koszty bezpośrednie**

Na przykład, jeśli sprzedałeś produkty za 10 000 zł, a koszt ich wytworzenia to 6 000 zł, Twój zysk brutto wynosi 4 000 zł.

Podatek od faktury płaci kupujący, czyli osoba lub firma, która nabywa towar lub usługę. Kwota podatku jest wliczona w cenę na fakturze. Sprzedawca zaś odprowadza zebrany podatek do urzędu skarbowego.

Dla jednoosobowej działalności gospodarczej najczęściej wybieraną formą księgowości jest **Księga Przychodów i Rozchodów (KPiR)**. Jest to prostsza i mniej kosztowna forma ewidencji, dobrze pasująca do mniejszych firm. Alternatywnie, przy wyższych przychodach lub specyficznych wymaganiach, można rozważyć pełną księgowość, ale zazwyczaj jest to wymagane dla większych przedsiębiorstw.

Zazwyczaj jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) nie prowadzi pełnych ksiąg rachunkowych, tylko korzysta z Księgi Przychodów i Rozchodów (KPiR). Pełne księgi rachunkowe są wymagane dla większych firm przekraczających określone progi finansowe.

Księgowość jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) polega na prowadzeniu Księgi Przychodów i Rozchodów (KPiR), gdzie zapisuje się wszystkie przychody i koszty. Celem jest obliczenie dochodu do opodatkowania. Trzeba również dokumentować i przechowywać faktury, rachunki oraz inne dowody księgowe, a także rozliczać podatki i składki ZUS.

Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) może być prowadzona bez limitu przychodu. Nie ma minimalnej ani maksymalnej kwoty przychodu, od której można ją rozpocząć czy prowadzić. Jednak przekroczenie pewnych progów finansowych może wpłynąć na obowiązek prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych czy formę opodatkowania.