Aktualizacja: 16.10.2023
Dobra wiadomość dla osób pracujących zdalnie z zagranicy na etacie – zdobywanie zaświadczenia A1 od ZUS stało się teraz łatwiejsze! Dzięki nowemu unijnemu Porozumieniu ramowemu, które weszło w życie 1 lipca 2023 r., osoby pracujące zdalnie z innego kraju niż ten, w którym znajduje się siedziba pracodawcy, mogą teraz wykonywać swoją pracę bez obaw o ryzyko objęcia tamtejszymi przepisami ubezpieczeniowymi – o ile pracują zdalnie nie więcej niż 50% czasu pracy. Praca zdalna zagranicą staje się jeszcze bardziej przyjemna.
Teraz, pracownik zatrudniony u polskiego pracodawcy, który świadczy maksymalnie w połowie swoją pracę zdalnie np. z terytorium Hiszpanii, może potwierdzić podleganie z tego tytułu polskim przepisom o ubezpieczeniu społecznym. Wszystko, co musi zrobić, to złożyć odpowiedni wniosek w ZUS.
Praca zdalna nie dla wszystkich
Jest to świetna wiadomość dla osób pracujących zdalnie, ponieważ przynosi im większą pewność i stabilność w obszarze zabezpieczenia społecznego. Jednak pamiętajmy, że ta nowa zasada dotyczy tylko osób zatrudnionych na etacie, a nie osób prowadzących własną działalność gospodarczą. Ponadto, umowa ramowa nie obejmuje osób, które:
• normalnie wykonują w państwie zamieszkania aktywność inną niż transgraniczna praca zdalna (np. jednocześnie pracują stacjonarnie na rzecz innego podmiotu) lub;
• normalnie wykonują aktywność zawodową w państwie innym niż państwo zamieszkania i państwo siedziby pracodawcy.
Jakie kraje UE podpisały umowę?
• Polska podpisała umowę 29 czerwca 2023 r. Oznacza to, że w relacjach z innym państwem sygnatariuszem porozumienia jest możliwe zastosowanie do osób zamieszkujących i pracujących w Polsce lub posiadających tu pracodawcę rozwiązań wynikających z Umowy ramowej.
• Na 31 lipca 2023 r. umowę podpisało 18 państw: Austria, Belgia, Chorwacja, Czechy, Finlandia, Francja, Niemcy, Liechtenstein, Luksemburg, Malta, Norwegia, Polska, Portugalia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Holandia, Słowacja.
• Wielka Brytania oświadczyła, że nie przystąpi do porozumienia.
Zaświadczenie A1 dla pracowników zdalnych – nowe przepisy
Praca zdalna staje się coraz bardziej popularna, a pracownicy często pracują z różnych miejsc na całym świecie. To rodzi jednak pewne niepewności co do podlegania polskiemu ZUS, mimo świadczenia pracy z terytorium innego państwa. Wątpliwości te dotyczą nie tylko pracy poza Europą, ale także w krajach UE, gdzie formalnie obowiązują przepisy o koordynacji systemów ubezpieczeniowych.
Zaczynając od lipca 2023, praca zdalna z zagranicy stała się o wiele prostsza dla wielu pracowników zdalnych, dzięki wprowadzeniu nowego unijnego Porozumienia Ramowego. Ważne jest jednak, że nie wszystkie formy zagranicznej aktywności zawodowej umożliwiają korzystanie z tych uproszczeń.
Porozumienie Ramowe wprowadzało zmiany w stosowaniu art. 16 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w przypadkach zwyczajowej transgranicznej pracy zdalnej w UE, EOG i Szwajcarii. To porozumienie dotyczy osób wykonujących pracę zdalną z innego kraju niż ten, w którym znajduje się siedziba ich pracodawcy. Pozwala ono na pracę zdalną z zagranicy do 50% czasu pracy, bez ryzyka podlegania tamtejszym przepisom ubezpieczeniowym.
Pracownicy, którzy przyjeżdżają i wykonują pracę na terenie kilku państw UE, EOG i Szwajcarii, są objęci rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Podstawową zasadą jest podleganie ustawodawstwu ubezpieczeniowemu tylko jednego państwa członkowskiego – tego, w którym wykonują pracę najemną.
Do ZUS z wnioskiem US-36
Czy pracownicy zdalni mogą otrzymać zaświadczenie A1? Do niedawna odpowiedź na to pytanie zależała od interpretacji przepisów przez poszczególne jednostki terenowe organu rentowego. Ale teraz, dzięki nowemu porozumieniu, pracownicy zdalni mogą otrzymać zaświadczenie A1, potwierdzające podleganie polskiemu ustawodawstwu ubezpieczeniowemu, pod pewnymi warunkami.
Jeśli pracownik świadczy maksymalnie połowę swojej pracy zdalnie z zagranicy, na przykład ze Szwecji, i chce potwierdzić podleganie polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych, może skorzystać z nowego rozwiązania. W tym celu musi złożyć wniosek US-36 do odpowiedniego oddziału ZUS, podając jako powód „Porozumienie ws. telepracy”. Taki wniosek może złożyć także pracodawca. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, możliwe jest uzyskanie zaświadczenia A1.
Podsumowując, nowe przepisy dotyczące zaświadczenia A1 ułatwiają pracę zdalną z zagranicy dla wielu pracowników. Jednakże, istnieją pewne warunki, które muszą być spełnione, a nie wszystkie rodzaje pracy zdalnej są objęte tymi zmianami. Pracownicy i pracodawcy powinni być świadomi tych przepisów i korzystać z nich w odpowiedni sposób, aby zapewnić sobie i swoim pracownikom bezpieczeństwo prawne.