How Long Do You Wait for the A1 Certificate?

The waiting time for the A1 Certificate from ZUS (Social Insurance Institution) is highly variable. The whole process—from setting up a sole proprietorship to the final decision—usually takes up to two months. However, just one mistake is enough to significantly prolong the waiting time or even result in a refusal.

Chapter 1 – An Offer You Can’t Refuse

Mr. Andrzej was sitting at his kitchen table when the phone rang. He glanced at the display: a number from abroad. He answered with trepidation.
– „Hello, Andrzej? It’s Karl from BauHaus GmbH. We have a big construction contract for you in Germany. Starting next month. Are you interested?” he heard on the other end, spoken with a characteristic German accent.

Andrzej’s heart beat faster. He had been looking for an opportunity abroad for weeks, and suddenly, this offer!
– „Of course, I’m interested” – he replied in English, trying to sound confident. „When, and what formalities do I need to complete?”
Karl explained that the contract would last a year on a large construction site in Munich. There was one condition: Andrzej had to work as an independent contractor, preferably with his sole proprietorship (JDG), and he absolutely had to have the A1 Certificate.
– „You know, a paper from ZUS that says you pay contributions in Poland. Otherwise, we can’t legally employ you” – Karl added in broken Polish, trying to help.

Andrzej thanked him for the information and hung up. He sat silently for a moment, staring at his phone. The joy of the lucrative contract was mixed with apprehension. A company abroad? An A1 Certificate? he repeated in his mind. He had never run a business before, let alone handled international formalities. „Where in my small town am I going to find an accounting office that knows anything about foreign income?” he thought, panicked. Suddenly, he looked at a business card a friend who helped him apply for the German contract had given him: „Biuro Rachunkowe Precyzja – we operate entirely online. Ewa Bielecka, Chief Accountant.” He remembered his friend’s words: „They operate online, so you have contact with them all over the world. I worked with them during contracts in Germany, Saudi Arabia, and Belgium.”
Yes! This was his chance for rescue from this bureaucratic jungle.

Chapter 2 – What Formalities Must Be Met to Obtain the A1 Certificate from ZUS in 2025?

The next morning, Andrzej was waiting for someone to let him into the Google Meet call. A moment later, Ms. Ewa joined—a forty-something, energetic accountant with a sharp gaze, known for being fearless in the face of any procedure. She smiled encouragingly, seeing Andrzej’s nervousness.
– Good morning, Mr. Andrzej. I heard you have an interesting job offer abroad and need help with the formalities – she began.
Andrzej sighed with relief, feeling he had come to the right place.
– Exactly, Ms. Ewa. I have absolutely no idea where to start. They require me to have my own business and some kind of A1 Certificate… whatever that means.

Ewa nodded.
– All right, let’s start from the beginning. First, sole proprietorship (JDG) registration. You have to set up a company in your name. In Poland, this is done through CEIDG—the Central Register and Information on Economic Activity. This is the register for entrepreneurs running a sole proprietorship.
Andrzej listened carefully as Ewa continued, counting the points on her fingers:
– We file the CEIDG-1 application. You can do it online, but if you prefer, we can fill it out together on paper, and you can take it to the city office. In the application, you provide your data, address, company name, type of activity—for example, construction services—and a few important choices.

– Such as? – Andrzej interrupted.

– For example, the form of taxation. You have to decide how you will settle your income tax. The options are: general rules, flat tax, or lump sum – Ewa explained, and, seeing Andrzej’s confused look, began to clarify in simpler terms: – General rules means the progressive tax scale of 12% and 32%—you pay 12% of your income, but if you earn a lot, you pay 32% above a certain threshold. The flat tax is a fixed 19% of income, regardless of how much you earn—it is profitable if you plan for high earnings to avoid the 32%. In turn, the lump sum tax on registered income is a tax on revenue, paid at a rate depending on the type of activity, without deducting costs. For construction, the lump sum is around 5.5% of revenue.
Andrzej blinked. So many numbers overwhelmed him.
– I think the 19% flat tax will be the most sensible choice – she stated, assuming the Euro contract might yield significant income.
– A sensible choice – Ewa nodded. – For high earnings abroad, the flat tax is favorable, and the accounting is simpler.

– What next? – Andrzej asked.
– By entering the company into CEIDG, we will immediately register you with the Tax Office and GUS (Central Statistical Office). You will get a NIP (Tax ID) and REGON (Statistical Number), provided you don’t have them already. Do you have a NIP?
Andrzej pondered. Once, a long time ago, he had a NIP as a student working odd jobs, but he couldn’t remember it.
– It’s possible I have one, but I don’t know the number.
– No worries. If you have an assigned NIP, the system will assign it to you, and if not, a new one will be assigned automatically. After registration, the company will also receive a REGON number from the statistical office—usually within a few days. These numbers will be needed on invoices and official documents.

Andrzej nodded, nervously taking notes. Ewa smiled reassuringly.
– Please don’t worry, I will help you. We will fill out the form together. That’s what the screen sharing function on Google Meet is for. Company registration in CEIDG is free of charge and relatively quick. We can even set the start date for the next Monday so you are formally an entrepreneur from that day.

– Sounds good – Andrzej sighed. – Do I have to take care of anything else after registering?
– Yes, ZUS. Once you have the CEIDG entry, you must register with the Social Insurance Institution (ZUS) as an entrepreneur within 7 days. This means completing the ZUS ZUA form—the registration for insurance. We must register you for mandatory social and health insurance.

Ewa pulled out another sheet of paper and began sketching a table.
– ZUS contributions are divided into several types: social insurance—retirement, disability, accident, and voluntary sickness—and health insurance. Additionally, there’s the Labour Fund and Solidarity Fund, but you won’t have to worry about those initially, as start-up reliefs won’t cover them.
Andrzej gasped slightly, hearing the litany.
– Start-up reliefs? – he asked, latching onto the positive-sounding word.
– Yes. Since this is your first business and you didn’t run it for a former employer, you are eligible for the so-called Start Relief. For the first 6 months of running the company, you are exempt from paying social insurance contributions—meaning you don’t pay for retirement, disability, accident, or the Labour Fund. You only pay the health contribution to ZUS and nothing else. That’s significant savings – she emphasized.
– That’s great! – Andrzej exclaimed happily. – So, for half a year, half the bureaucracy and costs.
However, Ms. Ewa raised a warning finger:
– Please remember that during this period, you are not covered by retirement or sickness insurance. If you get sick or have an accident, you are not entitled to sickness benefit, because sickness is voluntary and is not paid under the Start Relief. And these savings come with a catch in your case… – she hesitated.

Andrzej frowned. He had already learned that every government „bonus” has a catch.
– What catch? – he asked cautiously.
– It concerns the A1 Certificate you need to work in Germany. The Start Relief means you don’t pay social contributions, and the A1 Certificate confirms that you are subject to the Polish social security system. Do you see the paradox?
Andrzej thought about it. Since he wasn’t paying retirement contributions for half a year, would ZUS consider him „subject to the system”?
– Does that mean that if I use the relief, they might not give me the A1? – he asked anxiously.
– ZUS might object, arguing that since you are not paying full contributions, you are trying to circumvent the system – Ewa explained – The regulations don’t say this explicitly, but from experience, I know it’s better for you to pay at least minimal social contributions from the start to show you are genuinely insured. Otherwise, the officials might think the company was only set up for show. Besides, I always prefer my clients not to have to worry about what they will do in case of illness.

Andrzej sighed heavily. He hadn’t even earned a zloty yet, and he already had to give up the relief and pay ZUS?
– So you are suggesting I don’t use the Start Relief and pay social contributions right away? – he muttered, scratching his head.
– The decision is yours – Ewa replied calmly. – We can try to use the relief to save money, but we risk an A1 delay or refusal. And you don’t have too much time, do you?
Andrzej recalled Karl’s urging tone: „start next month”. He nodded resignedly.
– I have no choice. It’s tough, but I’ll pay that ZUS… – he said, though inwardly he grimly accepted the monthly amount of about a thousand zloty.
– Please don’t worry. You will still pay less for the first two years thanks to preferential contributions – Ewa consoled him. – The Preferential ZUS is another relief—after the 6 months of Start Relief, for the next 24 months, you pay reduced contributions based on a lower assessment basis (only 30% of the minimum wage). That’s about PLN 300–400 per month for social insurance plus the health contribution, instead of the full rates. That’s a relief for new companies. So, in total, you will be on full ZUS after 2 years.

– I understand. So now we register the company, register me for ZUS with the full insurance package right away… what then? – Andrzej tried to organize the plan.

– Then we will finally deal with the A1 Certificate – Ewa stated, giving him a meaningful look. – It’s the key to your departure and perhaps the most insidious element of this puzzle.

Rozdział 3 – ???? Ile trwa uzyskanie zaświadczenia A1 z ZUS i od czego zależy czas oczekiwania?

Kilka dni później formalności rejestracyjne były już w toku. Andrzej złożył wniosek CEIDG-1 przez internet z pomocą Ewy. Wpisał nazwę swojej firmy: „Andrzej Buduje”, wybrał podatek liniowy i termin rozpoczęcia działalności od poniedziałku. Urząd Miasta potwierdził wpis. Już następnego dnia system CEIDG przydzielił mu numer NIP, a po kolejnych paru dniach otrzymał też REGON. Firma Pana Andrzeja oficjalnie istniała. Z dumą odebrał z poczty zaświadczenie o wpisie do ewidencji – czarno na białym widniało jego imię i nazwisko obok nowo nadanych numerów. – Może wyrobię sobie wizytówki? – pomyślał. – Nieee. Na to jeszcze za wcześnie.

Ewa nie próżnowała – jednocześnie przygotowała zgłoszenie do ZUS. Andrzej podpisał druk ZUS ZUA, zgłaszając się jako płatnik i ubezpieczony. Zrezygnował z ulgi na start, więc od razu objęły go pełne ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne, a nawet dobrowolne chorobowe (na wszelki wypadek doradziła mu, by je opłacał – w razie choroby będzie miał prawo do zasiłku).

Wszystko szło gładko, ale Andrzej wiedział, że to cisza przed burzą. Prawdziwy test nadchodził: zdobyć A1.

Spotkali się ponownie przez Google Meet, by wypełnić odpowiedni wniosek. Pani Ewa zalogowała się na swoim komputerze do Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
– Wniosek o A1 można złożyć elektronicznie – wyjaśniła. – Formularze mają symbole US-1, US-2, US-3, US-4 w zależności od sytuacji​. W Pana przypadku w grę wchodzą dwa główne rodzaje zaświadczenia A1.
Andrzej przysunął się, ciekawy.
– Pierwszy rodzaj, najbardziej typowy, to wniosek US-1 – dotyczy przedsiębiorców delegujących się do pracy za granicą. Mówiąc prościej, jeśli prowadził Pan działalność w Polsce i teraz chce Pan na pewien czas wykonywać tę samą działalność w innym kraju UE, to składa Pan US-1.
– To brzmi jak moja sytuacja – zauważył Andrzej. – Mam firmę tu i chcę jechać do Niemiec wykonywać pracę budowlaną.
Ewa jednak podniosła dłoń.
– Jest ale. ZUS zwykle wymaga, by firma w Polsce działała już od pewnego czasu, zanim wystawi A1 na podstawie US-1. W praktyce mówią o co najmniej 2 miesiącach prowadzenia działalności przed wyjazdem​.
Andrzej zmarszczył brwi.
– Dwa miesiące? Ja mam firmę od tygodnia… Kontrakt zaczyna się za trzy tygodnie! – zaczął odczuwać narastającą panikę. – Nie mogę czekać dwóch miesięcy, kontrahent mnie nie będzie tyle trzymał. Czy można przyspieszyć wydanie A1?
– Właśnie. Dlatego jest drugi rodzaj wniosku – US-2 – ciągnęła Ewa spokojnym tonem. – US-2 składa się, gdy osoba prowadząca działalność będzie pracować naprzemiennie w kilku krajach. To tak zwane zaświadczenie A1 dla pracy w wielu krajach jednocześnie​. Wtedy nie jest wymagane posiadanie działalności przez 2 miesiące, ale… – tu zawiesiła głos.
– Kolejny haczyk? – Andrzej niemal jęknął.
– …ale trzeba spełnić inny warunek: w trakcie obowiązywania A1 przynajmniej 25% Pana aktywności zawodowej musi odbywać się w Polsce​. Innymi słowy, 25% przychodów musi Pan uzyskać w kraju​.

Andrzej przetarł dłonią czoło. Liczby! Znowu liczby!
– Czyli jeśli w ciągu roku zarobię, powiedzmy, 100 tysięcy złotych, to 25 tysięcy muszę zarobić w Polsce?​
– Dokładnie tak – potwierdziła Ewa. – To wymóg Unii Europejskiej, by uznać, że znacząca część działalności jest w kraju zamieszkania​. Wtedy ZUS może wystawić A1 na pracę w kilku krajach.
– Hm, ale ja mam pracować głównie w Niemczech, ten kontrakt to będzie 100% mojego czasu… – Andrzej zaczął kalkulować. – Nie będę miał kiedy zarobić 25% w Polsce.
– Może Pan równolegle świadczyć jakieś usługi w Polsce, np. zdalnie. Albo mieć mniejszego zleceniodawcę tutaj. Inaczej formalnie ciężko to będzie podciągnąć pod wymóg pracy w Polsce – stwierdziła Ewa. – Będziemy musieli przekonać ZUS, że ma Pan tu realną działalność, nie tylko „na papierze”.

Andrzej przygryzł wargę. To brzmiało jak kolejna przeszkoda: skąd tu nagle wziąć polski przychód?
– Spróbujmy najpierw tej prostszej drogi, przez US-1. Złóżmy wniosek o A1 jako delegowanie – zaproponował nagle, choć nie był pewien, czy to dobry pomysł. – Może jak zobaczą kontrakt z Niemiec, to się zgodzą, mimo że firma nowa?
Ewa spojrzała na niego uważnie.
– Możemy spróbować, ale uprzedzam – szanse są małe. ZUS jest dość rygorystyczny. No dobrze, najwyżej odmówią, to wtedy złożymy US-2.

Zapadła decyzja. Wypełnili elektronicznie wniosek US-1. Ewa wpisała dane Andrzeja, NIP, REGON, datę rozpoczęcia działalności. Załączyła kopię kontraktu od BauHaus GmbH, który Andrzej dostał mailem od Karla – jako dowód, że czeka na niego praca w Niemczech przez rok. W rubryce „okres delegowania” wpisała: 12 miesięcy (standardowo A1 dla samozatrudnionych można dostać maksymalnie na 24 miesiące, ale oni i tak potrzebowali roku).

– Gotowe. Wysyłam – powiedziała, klikając zatwierdzenie. – Teraz czekamy na decyzję ZUS.
– Ile to może potrwać? – spytał Andrzej, z nadzieją, że usłyszy „kilka dni”.
– Różnie bywa… Kilka dni do kilku tygodni. Postaramy się to monitorować. Proszę zaglądać na swoje konto PUE ZUS, dostanie Pan tam odpowiedź.

Kilka następnych dni upłynęło Andrzejowi niczym w zawieszeniu. Co rano logował się na profil ZUS w internecie sprawdzić status wniosku. W międzyczasie odezwał się Karl z Niemiec: „Andrzej, alles klar? Kiedy możesz przyjechać? Mój szef pyta o papiery.”
Andrzej tłumaczył nieporadnie po niemiecku, że czeka na polskie urzędy. Karl nie rozumiał. „U nas to by trwało jeden dzień, czemu tak długo?” – dziwił się kontrahent. Coraz wyraźniej czuć było presję na szybkie rozpoczęcie pracy.

Minął tydzień. W piątkowe popołudnie, tuż przed zamknięciem biura, Andrzej otrzymał powiadomienie w systemie ZUS. Decyzja w sprawie wniosku US-1. Serce zabiło mu mocno, gdy klikał, by odczytać pismo. Niestety, już pierwsze zdania ostudziły jego nadzieję: „Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia wydania zaświadczenia A1. Uzasadnienie: brak wykazania prowadzenia działalności na terytorium RP przez wymagany okres przed delegowaniem”.

– Cholera! – wyrwało się Andrzejowi, gdy tylko doczytał. Wściekły, chwycił telefon i zadzwonił do Ewy.
– Pani Ewo, odmówili. Mówiła Pani… mieli rację – mówił roztrzęsionym głosem. – Co ja teraz zrobię? Karl mnie zabije, stracę ten kontrakt…
– Spokojnie, Panie Andrzeju – Ewa starała się go uspokoić. – Dokładnie tego się spodziewaliśmy. To jeszcze nie koniec. Teraz wdrażamy plan B. Składamy wniosek US-2.
Andrzej odetchnął kilka razy, próbując odzyskać panowanie nad sobą. Pomyślał o ostrych słowach, jakie cisnęły mu się na usta pod adresem ZUS-u: „Biurokratyczne pijawki! Mam kontrakt, chcę płacić podatki i składki w Polsce, a oni mi to utrudniają!”. Czuł, jak rośnie w nim frustracja, ale wiedział, że musi zachować zimną krew. Dokładnie jak bohater powieści sensacyjnej, który kolejny raz musi znaleźć plan awaryjny. Andrzej szybko przekonał się, że odpowiedź na pytanie „ile właściwie czeka się na zaświadczenie A1?” nie jest jednoznaczna – urzędnicy często każą czekać nawet 8 tygodni, a błędny dokument może cofnąć wszystko do punktu wyjścia.

Rozdział 4 – Plan B: Praca naprzemienna

W poniedziałek rano Pan Andrzej ponownie pojawił się na ekranie komputera u Pani Ewy. Tym razem atmosfera przypominała naradę sztabową przed decydującą akcją. Ewa zaparzyła sobie mocną kawę i zasugerowała Andrzejowi: – Proszę sobie zrobić taką samą. Potem rozłożyła przed sobą czysty formularz.
– Dobrze, teraz wniosek US-2. Musimy wykazać, że będzie Pan pracował równocześnie w Polsce i za granicą. Innymi słowy, że działalność ma charakter międzynarodowy, ale Polska pozostaje znaczącą bazą Pana biznesu.
Andrzej pokiwał głową, choć w środku nadal buzowały emocje.
– Wpiszemy we wniosku, że okres, na jaki Pan chce zaświadczenie, to powiedzmy 12 miesięcy, od przyszłego miesiąca. Zaznaczymy, że praca będzie wykonywana w dwóch krajach: Polska i Niemcy. – Ewa mówiła, pisząc kolejne rubryki. – Trzeba będzie dołączyć dokumenty potwierdzające aktywność w obu krajach. Z Niemiec mamy ten kontrakt z BauHaus GmbH. A co pokażemy dla Polski? Ma Pan już jakiś przychód, zlecenie w Polsce?

Andrzej posmutniał.
– Nie… Ledwo co założyłem firmę, skupiłem się na tym niemieckim zleceniu. Nie miałem czasu nic tu szukać.
Ewa zastanowiła się, stukając długopisem o stół.
– Hmmm… A może mógłby Pan wykonać jakieś drobne zlecenie tu, w kraju, choćby symboliczne, żeby wystawić fakturę? – zaproponowała. – ZUS na pewno zapyta o faktury albo umowy z ostatnich miesięcy, żeby sprawdzić faktyczną aktywność gospodarczą.
– Łatwo powiedzieć… Skąd ja wezmę klienta od zaraz? – jęknął Andrzej. – Usługi budowlane to nie coś, co się sprzedaje z dnia na dzień.
Nagle Ewa uśmiechnęła się tajemniczo.
– Wie Pan co? Akurat szukam fachowca, który wyremontuje mi garaż przy domu na działce. Miało to poczekać do lata, ale… czemu by nie teraz? Zleciłabym to Panu.
Andrzej popatrzył zdumiony, nie wiedząc, czy Ewa żartuje. Ta jednak mówiła dalej:
– Spisaliśmy byśmy umowę z Pana firmą na remont, Pan by mi wystawił fakturę – powiedzmy na kilka tysięcy złotych. Pieniądze i tak by Pan dostał – a przy okazji miałby Pan oficjalny przychód z Polski.
Na twarzy Andrzeja zagościła ulga zmieszana z rozbawieniem. Sytuacja była absurdalna – walczył z systemem urzędowym, remontując garaż księgowej, by udowodnić, że jego firma faktycznie działa. Ale czyż nie tak rodzą się najlepsze anegdoty?
– Jeśli to nie kłopot… Z przyjemnością odnowię Pani ten garaż – odparł z wdzięcznością. – Wystawię fakturę nawet dziś zaliczkowo, byle był dokument.

– Świetnie. – Ewa uderzyła w klawisze komputera z nową energią. – Dołączymy umowę z Precyzja Biuro Rachunkowe na remont oraz fakturę zaliczkową. Nie zaszkodzi też dorzucić np. wydruku ogłoszenia, że oferuje Pan usługi w Polsce – niech widzą, że szuka Pan klientów. Ma Pan może stronę internetową albo chociaż profil na Facebooku swojej firmy?
Andrzej pokręcił głową.
– Jeszcze nie, nie zdążyłem…
– To proszę założyć choćby prostą stronę albo profil i wrzucić ofertę usług. Jest Pan firmą więc proszę działać jak firma. Potem zrobimy zrzut ekranu jako dowód. ZUS czasem wymaga wykazania tzw. faktycznej aktywności gospodarczej – reklamy, ulotki, umowy z kontrahentami, rachunki za telefon firmowy, wynajem biura itp. – wyliczała Ewa, jak wytrawny strateg planujący akcję sabotażową. – Chodzi o to, by udowodnić, że Pana firma to realny biznes, a nie wydmuszka założona tylko dla uniknięcia opłacania składek za granicą. Poza tym, do diaska – uniosła się trochę. – Jest Pan teraz przedsiębiorcą. Musi Pan myśleć i działać jak przedsiębiorca. Czyli musi Pan szukać nowych klientów. Bo ten z Niemiec dzisiaj jest a jutro go nie będzie!

Andrzej skinął głową, chłonąc te rady. W ciągu następnych dwóch dni działał jak nakręcony: w dzień malował i tynkował garaż u Ewy, wieczorem założył stronę andrzejbuduje.pl z ofertą usług remontowych w województwie mazowieckim. Wystawił też dwie faktury: jedną dla Biura Precyzja za remont (Ewa nalegała, by zrobił to oficjalnie), drugą drobną – za naprawę płotu sąsiadowi, którego uprosił o skorzystanie z jego usług. Sąsiad chętnie przystał, gdy usłyszał, że to dla „ratowania misji specjalnej przeciw biurokracji”. Andrzej zamyślił się trochę: – Może to szukanie klientów nie jest takie straszne?

Wkrótce wniosek US-2 był gotowy do wysyłki. Ewa załączyła: kontrakt z Niemiec, umowę zlecenie na remont garażu, faktury dokumentujące przychód w Polsce, wydruk ze strony internetowej. Całą pokaźną paczkę elektronicznych dokumentów podpisała kwalifikowanym podpisem i wysłała przez portal ZUS.
– Teraz pozostaje czekać – oznajmiła, choć sama wydawała się lekko zdenerwowana. – Będziemy monitorować sprawę.

Rozdział 5 – Czekając na cud w PUE ZUS

Oczekiwanie na A1 stało się dla Andrzeja istną próbą cierpliwości. Każdego ranka budził się i odruchowo sięgał po laptopa, by sprawdzić status. Dni mijały, a w systemie PUE ZUS wciąż widniało lakoniczne „wniosek w trakcie rozpatrywania”. Karl wydzwaniał niemal codziennie. Czasem pozostawały mu tylko humor i sarkazm, by jakoś to Karlowi wytłumaczyć:
– „Andrzej, are you coming or not? Kiedy przyjeżdżasz? My boss is angry.” Mój szef jest wściekły.
– Karl, Poland is not for impatient people – odpowiadał Andrzej pół żartem, pół serio. – „Here everything must swoje odczekać – how to say – wait its due time. Paperwork first, work later.” (Karl, Polska to nie jest kraj dla niecierpliwych ludzi. Tutaj wszystko musi swoje odczekać – jak to się mówi – poczekać na swój czas. Najpierw papierkowa robota, potem praca.”)
Karl tylko wzdychał z rezygnacją: „Das ist Wahnsinn… That is madness. To jest szaleństwo”

Andrzej czuł się jak bohater thrillera uwięziony w biurokratycznej matni – napięcie narastało każdego dnia bez żadnej akcji. Przypominał sobie sceny z powieści szpiegowskich Vincenta V. Severskiego, gdzie agenci czekali na sygnał do działania, ukryci, bezradni wobec upływu czasu. On też czekał na sygnał z centrali – tyle że zamiast tajnego rozkazu z agencji, czekał na zwykłe urzędowe „Tak, wydajemy zaświadczenie A1”.

Kiedy minęły dwa tygodnie, a decyzji nadal nie było, Andrzej zaczął się naprawdę martwić. Kontrakt miał wystartować lada dzień. W głowie roiły mu się czarne scenariusze: „Może ZUS znów coś wymyśli? Może te dokumenty im nie wystarczą?”. Wyobrażał sobie, jak anonimowy urzędnik analizuje jego wniosek pod lupą, szukając dziury w całym. Każdy dzwonek telefonu przyprawiał go o dreszcze – bał się, że to Karl z informacją o zerwaniu umowy.

Wreszcie, pewnego środowego poranka, gdy Andrzej niemal mechanicznie zalogował się na profil ZUS, jego oczom ukazał się nowy wpis: „Zaświadczenie A1 – wydane”. Przez chwilę nie dowierzał, czytając te słowa dwukrotnie. To brzmiało jak… sukces! Otworzył szczegóły i zobaczył cyfrowo podpisany plik PDF – jego zaświadczenie A1. Zostało wydane na okres 12 miesięcy, z zaznaczeniem, że dotyczy pracy w Polsce i Niemczech jednocześnie. W rubryce uwag widniało nawet przypomnienie o konieczności spełnienia wymogu 25% przychodów z Polski. Andrzej jednak teraz cieszył się jak dziecko.

Chwycił telefon i obdzwonił wszystkich: najpierw Panią Ewę – aby podziękować i podzielić się radosną nowiną – a zaraz potem Karla.
– „I have it! I got the A1 certificate! I’m coming next week!” – niemal krzyczał do słuchawki, stojąc na środku chodnika przed swoim mieszkaniem. Przechodnie oglądali się zdumieni, jakby widzieli wariata. A on po prostu świętował wygraną bitwę z biurokracją.

Karl odetchnął z ulgą po drugiej stronie: „Gut, gut! Finally! We start on Monday, ok? But why so late, what happened?” – dopytywał.
Andrzej uśmiechnął się pod nosem.
– To długa historia, opowiem przy piwie. Powiem tylko, że polska administracja to przygoda prawie tak ekstremalna jak wspinaczka na rusztowanie – zażartował.
– „Hehe, I can imagine. Burokratie ist überall schlimm, aber chyba Poland wins,” śmiał się Karl, mieszając języki. – „See you Monday. Gratuliere, Herr Andrzej!”

Rozdział 6 – Epilog
Kilka dni później Pan Andrzej był już w drodze do Monachium. W walizce obok kasku ochronnego i dokumentów miał wydrukowane zaświadczenie A1 – swój cenny „paszport ubezpieczeniowy”, jak nazywała go Pani Ewa. Dzięki temu dokumentowi w razie kontroli na budowie w Niemczech pokaże, że odprowadza składki w Polsce i nie musi być ubezpieczony w niemieckim systemie. Uniknie też podwójnego płacenia składek i podatków​. Po drodze przyjechał jeszcze do biura Precyzja po ostatnie wskazówki. Ewa gratulowała mu wytrwałości:
– Udało się, Panie Andrzeju. Naprawdę się cieszę. Proszę pamiętać o tych 25% przychodu w Polsce – musimy to rozliczyć. Będę na bieżąco pilnować, żeby wystawiał Pan faktury również tu. Musi Pan łapać zlecenia w Polsce i pamiętać, że to tutaj jest pańska rezydencja podatkowa. Inaczej, przy następnym wniosku o A1, mogą pytać, czy spełnił Pan warunki.
Andrzej przytaknął z uśmiechem.
– Jasne. Będę pamiętał. W razie czego, zawsze mogę Pani pomalować drugi garaż – zażartował.
Roześmiali się oboje.

Na pożegnanie Ewa uściskała mu dłoń.
– Powodzenia na kontrakcie. Proszę uważać na siebie… i na niemieckie piwo, podobno mocniejsze niż nasz ZUS! – mrugnęła.
– Po przejściach z polską biurokracją już nic nie jest mi straszne – odparł Andrzej z dumą. – Dziękuję Pani za wszystko. Bez Pani utknąłbym w tym labiryncie przepisów na dobre.

Gdy Andrzej odjeżdżał spod biura, poczuł przypływ satysfakcji. Oto on – Andrzej, świeżo upieczony przedsiębiorca – pokonał system niczym bohater powieści sensacyjnej. Była w tej historii akcja, napięcie, zwroty akcji, a nawet humor rodem z gorzkiej komedii. Nie musiał nikogo ścigać ani rozszyfrowywać tajnych szyfrów – wystarczyło przebrnąć przez CEIDG, ZUS, NIP, REGON, US-1, US-2... Cały alfabet polskiej biurokracji.

Za oknem autobusu migały ostatnie polskie miejscowości przed granicą. Andrzej spojrzał na nie z czułością i przekąsem zarazem. „Polska to piękny kraj” – pomyślał – „choć czasem bardziej sensacyjny, niż niejeden thriller. Zwłaszcza gdy próbujesz załatwić coś w urzędzie.” Uśmiechnął się pod nosem, gotów na nowe wyzwania. Ta przygoda nauczyła go jednego: z biurokracją warto mieć sprzymierzeńców takich jak Pani Ewa, poczucie humoru oraz plan A, B, a nawet C. Dzięki temu nawet najdłuższa procedura kiedyś się kończy – i wtedy można ruszyć naprzód, ku kolejnym rozdziałom własnej historii.