Polscy rezydenci podatkowi, którzy osiągają dochody za granicą, mogą skorzystać z jednej z dwóch metod unikania podwójnego opodatkowania tych przychodów – metody proporcjonalnego odliczenia lub metody wyłączenia z progresją. Oba rozwiązania mają na celu wyeliminowanie sytuacji, w której ten sam dochód zostałby opodatkowany dwukrotnie – raz za granicą, a następnie w Polsce. Jednak sposób ich działania jest odmienny.
Metoda proporcjonalnego odliczenia
Metoda proporcjonalnego odliczenia ma zastosowanie w sytuacji, gdy:
- Z krajem, z którego uzyskujesz dochody, Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania i twoje dochody nie są zwolnione od podatku na podstawie tej umowy.
- Z krajem, z którego uzyskujesz dochody, Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Taką metodę przewiduje m.in. umowa z Holandią i ze Stanami Zjednoczonymi.
Metoda odliczenia proporcjonalnego oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego w Polsce podatku odliczasz podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to jest możliwe tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.
Oznacza to, że jeżeli:
- Uzyskujesz dochody za granicą i nie są one zwolnione w Polsce od podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, albo
- Uzyskujesz dochody z kraju, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania,
masz obowiązek złożenia zeznania bez względu na to, czy oprócz dochodów z zagranicy uzyskałeś również inne dochody opodatkowane w Polsce według skali podatkowej.
Jeżeli przebywasz czasowo za granicą i osiągasz dochody z wykonywanej tam pracy, masz dodatkowo obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 12% tych dochodów (możesz również zastosować wyższą stawkę wynikającą ze skali podatkowej). Pierwszą zaliczkę powinieneś wpłacić w terminie do 20 dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, w którym wróciłeś do kraju. Przy wpłaceniu zaliczki możesz również odliczyć – w odpowiedniej proporcji – podatek zapłacony za granicą.
Jeżeli termin płatności zaliczki przypada po zakończeniu roku podatkowego, należny podatek wpłacisz w terminie złożenia zeznania.
Przykład obliczenia podatku według metody proporcjonalnego odliczenia
Pani Anna osiągnęła:
- Dochód w Polsce: 100 000 zł
- Dochód w Niemczech: 50 000 zł, od którego zapłaciła tam podatek w wysokości 10 000 zł
Razem dochód (Polska + Niemcy):
- 100 000 zł + 50 000 zł = 150 000 zł
Podatek polski wg skali podatkowej od 150 000 zł:
- 27 880 zł
Limit podatku zapłaconego za granicą do odliczenia od podatku polskiego:
- 27 880 zł × (50 000 zł / 150 000 zł) = 9293 zł
Podatek zagraniczny podlegający odliczeniu od podatku polskiego:
- 9293 zł
Podatek do zapłacenia w Polsce (27 880 zł – 9293 zł):
- 18 587 zł
Ostatecznie, Pani Anna zapłaci w Polsce: 18 587 zł.
Metoda wyłączenia z progresją
Metoda wyłączenia z progresją może mieć zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy z krajem, z którego uzyskujesz dochody, Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Taką metodę przewiduje m.in. umowa z Niemcami.
Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że dochód osiągnięty za granicą jest wyłączony z podstawy opodatkowania w Polsce. Jego wysokość ma jednak wpływ na ustalenie stawki podatku od pozostałych dochodów, które podlegają opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej.
Oznacza to, że:
- Jeżeli uzyskujesz dochody wyłącznie za granicą i są one zwolnione w Polsce od podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania – nie musisz składać zeznania.
- Poza dochodami zagranicznymi uzyskujesz również dochody, które podlegają opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej, albo poza dochodami zagranicznymi nie masz innych dochodów, ale chcesz rozliczyć się wspólnie z małżonkiem – masz obowiązek złożenia zeznania i rozliczenia dochodów według metody wyłączenia z progresją.
Przykład obliczenia podatku według metody wyłączenia z progresją
Pan Janusz uzyskał:
- Dochód w Polsce: 80 000 zł
- Dochód we Francji: 50 000 zł, gdzie zapłacił podatek w wysokości 12 000 zł (ten podatek nie wpływa na podatek należny w Polsce, ale zmienia stawkę)
Razem dochód (Polska + Francja):
- 80 000 zł + 50 000 zł = 130 000 zł
Podatek polski wg skali podatkowej od 130 000 zł:
- 12% i 32% = 17 600 zł
Ustalenie stopy procentowej:
- 17 600 zł / 130 000 zł x 100 = 13,54 %
Podatek do zapłaty w Polsce:
- 13,54 % x 80 000 zł = 10 832 zł
Ostatecznie, Pan Janusz zapłaci w Polsce: 10 832 zł
(Należy zauważyć, że w rzeczywistości stawki podatkowe mogą być bardziej złożone i podlegać dodatkowym ulgom i odliczeniom.)
Czy mogę sam wybrać metodę unikania podwójnego opodatkowania?
Krótka odpowiedź brzmi: NIE!
to regulują umowy międzynarodowe podpisane przez polskę
Sposób unikania podwójnego opodatkowania dochodów zagranicznych przez rezydentów podatkowych w Polsce regulują umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte pomiędzy Polską a innymi państwami.
Umowy te precyzują, której metody – proporcjonalnego odliczenia czy wyłączenia z progresją – mogą lub muszą używać polscy podatnicy przy rozliczaniu konkretnych rodzajów dochodów uzyskanych w danym kraju.
Generalnie w umowach międzynarodowych stosuje się następujące zasady:
- Dla dochodów z działalności gospodarczej (np. zyski przedsiębiorstw) i dochodów z pracy najemnej przewidziane są dwie metody – proporcjonalnego odliczenia i wyłączenia z progresją – w zależności od umowy podpisanej z danym krajem.
- Dla innych dochodów jak odsetki, dywidendy, należności licencyjne częściej stosowana jest metoda wyłączenia z progresją.
- Niekiedy dla jednego rodzaju dochodu umowa daje wybór między obiema metodami.
Jeżeli brak jest umowy z danym krajem, to według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych polski podatnik ma obowiązek stosować metodę proporcjonalnego odliczenia.
Reasumując, to konkretne zapisy umów międzynarodowych decydują jaką metodę – odliczenia czy wyłączenia z progresją – może lub musi zastosować polski rezydent przy rozliczaniu przychodów osiągniętych w poszczególnych krajach. Nie ma tu dowolności po stronie podatnika.
Warto dodać, że w rozliczeniu rocznym polski fiskus weryfikuje prawidłowość przyjętej metody dla każdego rodzaju dochodu i kraju ich źródła. W przypadku nieprawidłowości dochodziłoby do określenia podatku w prawidłowej wysokości przez urząd skarbowy.
Która metoda unikania podwójnego opodatkowania obowiązuje?
Jak pisaliśmy, to regulują umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, na przykład:
- Dla zysków firm i dochodów z pracy stosuje się odliczenie proporcjonalne lub metodę wyłączenia z progresją (art. 23A lub 23 B Modelowej Konwencji OECD)
- Dla odsetek, dywidend, należności licencyjnych częściej pojawia się wyłączenie z progresją (art. 23B Konwencji)
- Niekiedy dozwolone są obie metody do wyboru
Jeśli brak umowy z danym krajem, to wg ustawy o PIT obowiązuje odliczenie proporcjonalne.
Przydatne linki:
Tekst Modelowej Konwencji OECD: https://www.kul.pl/files/843/info_/konwencja_modelowa_oecd.txt
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910800350