Aktualizacja: 16.10.2023
W mojej dzisiejszej analizie pragnę przybliżyć Wam zagadnienie rezydencji podatkowej. Zastanawiacie się, dlaczego jest to tak istotne? Otóż, określenie rezydencji podatkowej ma kluczowe znaczenie dla ustalenia, jakie przepisy podatkowe mają zastosowanie do dochodów osiąganych przez daną osobę czy firmę, zarówno na terenie kraju, jak i za granicą.
W Polsce, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym, rezydentem podatkowym jest osoba fizyczna spełniająca co najmniej jeden z dwóch warunków. Po pierwsze, może to być posiadanie na terytorium naszego kraju tzw. „centrum interesów życiowych”. W praktyce oznacza to, że osoba utrzymuje silne więzi rodzinne, społeczne oraz zawodowe z Polską. Drugim kryterium jest przebywanie na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, licząc zarówno ciągłe, jak i nieciągłe pobyty.
Jak określić gdzie mamy rezydencję podatkową?
Centrum interesów życiowych to kluczowy kryterium rezydencji podatkowej w Polsce. Oznacza to utrzymanie silnych więzi rodzinnych, społecznych oraz zawodowych z Polską. Wyliczenie czy mamy centrum interesów życiowych w Polsce nie jest oparte na jasnych i prostych kryteriach liczbowych, lecz wymaga analizy indywidualnej sytuacji każdej osoby.
Oto przykład, jak można ocenić, czy mamy centrum interesów życiowych w Polsce:
- Więzi rodzinne:
- Czy większość rodziny (małżonek, dzieci, rodzice) mieszka w Polsce?
- Czy odwiedzasz Polskę regularnie, aby utrzymywać relacje z rodziną?
- Więzi społeczne:
- Czy posiadasz w Polsce nieruchomości, takie jak dom czy mieszkanie?
- Czy uczestniczysz w życiu społeczności lokalnej (np. działalność w organizacjach, uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych czy towarzyskich)?
- Czy większość Twoich przyjaciół i znajomych mieszka w Polsce?
- Więzi zawodowe:
- Czy prowadzisz działalność gospodarczą lub jesteś zatrudniony w Polsce?
- Czy posiadasz w Polsce inwestycje (akcje, udziały w spółkach)?
- Czy uczestniczysz w polskich konferencjach branżowych, szkoleniach czy wydarzeniach zawodowych?
Jeśli większość odpowiedzi na powyższe pytania jest twierdząca, istnieje duża szansa, że centrum interesów życiowych można uznać za zlokalizowane w Polsce.
Jak określić rezydencję podatkową w oparciu o ilość dni przebywania na terytorium Polski?
W tym celu należy zsumować dni, w których fizycznie przebywałeś w kraju w danym roku podatkowym (który zwykle pokrywa się z kalendarzowym).
Ważne jest, aby uwzględnić w swoim wyliczeniu zarówno ciągłe, jak i nieciągłe pobyty w Polsce. Każdy dzień, w którym w danym roku podatkowym przebywałeś w Polsce, nawet przez chwilę, powinien być uwzględniony w liczbie dni.
Oto, jak można to zrobić krok po kroku:
- Przejrzyj swoje bilety lotnicze, rezerwacje hoteli, potwierdzenia wynajmu mieszkań czy inne dokumenty, które mogą świadczyć o Twoich przyjazdach i wyjazdach z Polski.
- Zanotuj daty przyjazdu do Polski oraz daty wyjazdu za granicę.
- Dla każdego okresu pobytu w Polsce, oblicz liczbę dni, sumując daty przyjazdu, dni przebywania w kraju oraz daty wyjazdu.
- Zsumuj liczbę dni z wszystkich okresów pobytu w Polsce w danym roku podatkowym.
Jeśli łączna liczba dni spędzonych na terytorium Polski wynosi więcej niż 183 dni w danym roku podatkowym, zgodnie z polskimi przepisami jesteś uznawany za rezydenta podatkowego Polski. W takim przypadku będziesz musiał rozliczyć swoje dochody z kraju i zagranicy. Jeśli liczba dni jest mniejsza niż 183, będziesz uznawany za nie-rezydenta podatkowego i opodatkowaniu będą podlegać jedynie dochody uzyskane na terenie Polski.
Warto jednak pamiętać, że rezydencja podatkowa opiera się także na kryterium „centrum interesów życiowych”, a nie tylko na ilości dni spędzonych w kraju.
Dlaczego warto znać swoją rezydencję podatkową?
Osoby uznane za rezydentów podatkowych w Polsce mają obowiązek rozliczenia swojego całkowitego dochodu z kraju i zagranicy. W przypadku nie-rezydentów podatkowych, opodatkowaniu podlegają jedynie dochody uzyskane na terenie Polski.
Warto również zwrócić uwagę na rezydencję podatkową firm. Osoba prawna jest uznawana za rezydenta podatkowego w Polsce, jeżeli spełnia jeden z dwóch warunków: albo jej siedziba jest zarejestrowana na terytorium Polski, albo zarząd firmy znajduje się w Polsce, co oznacza, że podejmuje się tu kluczowe decyzje biznesowe.
Dlaczego to tak istotne? Otóż, rozróżnienie między rezydentem a nie-rezydentem podatkowym ma duże znaczenie dla uniknięcia podwójnego opodatkowania dochodów. Polska podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z wieloma krajami, które regulują, w jaki sposób mają być rozliczane podatki w przypadku osiągania dochodów za granicą.
Jeśli jesteście niepewni swojego statusu rezydenta podatkowego, warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub sprawdzić przepisy krajowe oraz umowy międzynarodowe. Poprawne określenie swojej rezydencji podatkowej pozwoli Wam uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek podczas rozliczeń podatkowych.
Co ma wspólnego rezydencja podatkowa i zaświadczenie A1?
Rezydencja podatkowa i zaświadczenie A1 są powiązane, ale dotyczą różnych aspektów prawa podatkowego i ubezpieczeń społecznych. Rezydencja podatkowa, jak wcześniej omówione, odnosi się do miejsca, w którym osoba fizyczna lub prawna jest zobowiązana do płacenia podatków.
Zaświadczenie A1, z kolei, jest dokumentem wydanym przez właściwy organ ubezpieczeń społecznych, które potwierdza, że pracownik delegowany do pracy w innym kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub Szwajcarii podlega ubezpieczeniu społecznemu w kraju, z którego został wysłany. Dzięki temu zaświadczeniu unika się podwójnego ubezpieczenia społecznego.
Chociaż rezydencja podatkowa i zaświadczenie A1 dotyczą innych zagadnień, mają one wspólny cel, czyli uniknięcie podwójnego opodatkowania lub podwójnego ubezpieczenia. W obu przypadkach konieczne jest ustalenie, w którym kraju należy odprowadzać podatki lub składki na ubezpieczenia społeczne.
W praktyce, jeśli rezydent podatkowy Polski zostanie delegowany do pracy za granicą, będzie musiał ubiegać się o zaświadczenie A1, aby potwierdzić, że nadal podlega polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych podczas pracy zagranicą. Jednak samo posiadanie zaświadczenia A1 nie wpływa na status rezydencji podatkowej osoby.
Więcej na temat zaświadczenia A1 przeczytasz w naszym wpisie blogowym.