Niebieska Karta EU to dokument umożliwiający obywatelom państw spoza Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Szwajcarii legalne zamieszkanie i pracę w państwie członkowskim UE na wysoko kwalifikowanym stanowisku. W artykule wyjaśniamy jak ubiegać się o Niebieska Kartę UE w Polsce, Jakie należy spełniać wymagania i jak wygląda proces aplikacyjny?
Celem Niebieskiej Karty EU jest ułatwienie przepływu wysoko wykwalifikowanych pracowników z państw trzecich do UE, co ma na celu zwiększenie konkurencyjności gospodarki europejskiej na globalnym rynku.
Kto może ubiegać się o Niebieską Kartę EU?
O Niebieską Kartę EU mogą ubiegać się obywatele krajów spoza UE, EOG i Szwajcarii, którzy spełniają następujące kryteria:
- Posiadają wykształcenie wyższe (co najmniej 3-letnie studia) lub równoważne kwalifikacje zawodowe,
- Otrzymali ofertę pracy na wysoko kwalifikowanym stanowisku w państwie UE na okres co najmniej jednego roku,
- Zarobki oferowane przez pracodawcę osiągają lub przekraczają minimalny próg wynagrodzenia ustalony przez państwo członkowskie, w którym praca ma być wykonywana.
W Polsce, aby ubiegać się o Niebieską Kartę EU, konieczne jest spełnienie określonych kryteriów i przedłożenie wymaganych dokumentów. Kandydat musi posiadać wyższe wykształcenie lub co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe w specjalistycznym zawodzie. Niezbędne jest również posiadanie umowy o pracę na co najmniej rok na stanowisku wymagającym wysokich kwalifikacji. Wynagrodzenie oferowane przez pracodawcę nie może być niższe niż 150% średniego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce.
Co się zmienia w Polsce od lutego 2024 r w przypadku Niebieskiej Kartu UE?
Od lutego 2024 r., minimalne wynagrodzenie dla osób ubiegających się o Niebieską Kartę UE wynosi 10 733,22 zł brutto miesięcznie.
W 2024 roku ma być również uproszczony procesu aplikacyjny oraz jego cyfryzacja. Nowe regulacje, mające na celu pełną cyfryzację procesu zatrudnienia, obejmują uproszczenie zasad uzyskiwania Niebieskiej Karty UE oraz przyznanie jej posiadaczom prawa do podejmowania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Zniesiony zostanie również tzw. test rynku pracy, co ma usprawnić proces zatrudniania cudzoziemców. W Polsce gdzie mamy niskie bezrobocie jest to niepotrzebna formalność.
Elektroniczny tryb składania wniosków pobytowych: Cudzoziemcy będą składali wnioski pobytowe w formie elektronicznej. Wymagane będzie podpisanie wniosku elektronicznie, a osobiste stawiennictwo pozostanie konieczne do pobrania odcisków linii papilarnych oraz okazania oryginałów dokumentów. Stempel w paszporcie zostanie zastąpiony zaświadczeniem potwierdzającym wysłanie wniosku elektronicznie.
Dyrektywa 2021/1883 w sprawie Niebieskiej Karty UE: Wprowadzenie uproszczeń w zasadach uzyskiwania Niebieskiej Karty UE. Posiadacze Niebieskiej Karty otrzymają uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Dodatkowo wprowadzone zostaną nowe obowiązki informacyjne dla posiadaczy Niebieskiej Karty.
Celem tych zmian jest skrócenie czasu oczekiwania na rozpatrzenie wniosków, które obecnie w niektórych urzędach może wynosić nawet kilkanaście miesięcy.
Prawa i obowiązki posiadacza Niebieskiej Karty EU
Posiadacze Niebieskiej Karty EU mają szereg praw, w tym:
- Prawo do pracy i zamieszkania w państwie wydającym kartę,
- Możliwość sprowadzenia członków rodziny,
- Dostęp do różnych form edukacji, szkolenia zawodowego, a także do uznawania kwalifikacji zawodowych,
- Pewne prawa socjalne, w tym dostęp do systemów zabezpieczenia społecznego.
Obowiązki posiadacza Niebieskiej Karty EU zazwyczaj obejmują:
- Przestrzeganie prawa pracy i innych regulacji prawnych państwa goszczącego,
- Poinformowanie odpowiednich władz o wszelkich zmianach sytuacji zawodowej lub osobistej.
- Posiadacze Niebieskiej Karty EU zyskują szereg praw, które umożliwiają im nie tylko legalne zamieszkanie i pracę w państwie wydającym kartę, ale także korzystanie z dodatkowych przywilejów. Osoby te mają możliwość sprowadzenia członków rodziny, dostępu do edukacji, szkolenia zawodowego oraz uznawania kwalifikacji zawodowych. Co więcej, są objęte systemem zabezpieczenia społecznego na równi z obywatelami danego państwa, co obejmuje warunki pracy, kształcenie i wolność zrzeszania się. Jednak, aby utrzymać te prawa, posiadacze muszą przestrzegać prawa pracy i innych regulacji prawnych państwa goszczącego oraz informować odpowiednie władze o wszelkich zmianach sytuacji zawodowej lub osobistej.
Procedura wydawania Niebieskiej Karty EU w Polsce
W Polsce procedura ubiegania się o Niebieską Kartę EU jest stosunkowo prosta, ale wymaga spełnienia kilku formalności:
- Znalezienie pracy: Kandydat musi posiadać ofertę pracy na wysoko kwalifikowanym stanowisku od pracodawcy z Polski.
- Wnioskowanie: Następnie należy złożyć wniosek o wydanie Niebieskiej Karty EU w wojewódzkim urzędzie do spraw cudzoziemców. Do wniosku należy dołączyć odpowiednie dokumenty, w tym dowód wykształcenia, umowę o pracę oraz inne wymagane zaświadczenia.
- Oczekiwanie na decyzję: Po złożeniu wniosku, urząd rozpatruje go w ciągu kilku miesięcy. Pozytywna decyzja pozwala na otrzymanie karty i rozpoczęcie pracy w Polsce.
- Prawo pobytu: Niebieska Karta EU wydawana jest na okres ważności umowy o pracę plus trzy miesiące, jednak nie dłużej niż na 4 lata. Możliwe jest jej przedłużenie w przypadku kontynuacji zatrudnienia.
Warto podkreślić, że procedury mogą się różnić w zależności od specyficznych wymogów prawa polskiego, a także w zależności od konkretnych okoliczności aplikanta.
Jak ubiegać się o Niebieską Kartę UE w Polsce – krok po kroku
Aby ubiegać się o Niebieską Kartę UE w Polsce, konieczne jest spełnienie określonych warunków i złożenie wymaganych dokumentów. Proces aplikacyjny składa się z kilku kluczowych etapów:
- Znalezienie pracy w Polsce na stanowisku wymagającym wysokich kwalifikacji, co zazwyczaj wiąże się z posiadaniem wyższego wykształcenia lub co najmniej 5-letniego doświadczenia zawodowego w danej dziedzinie. Umowa o pracę musi być zawarta na co najmniej rok.
- Przygotowanie dokumentów, które należy dołączyć do wniosku. Są to między innymi:
- Wypełniony wniosek o wydanie Niebieskiej Karty UE,
- Załącznik nr 1 i Załącznik nr 2, wypełnione przez pracodawcę,
- 4 aktualne kolorowe fotografie, nieuszkodzone, o wymiarach 45×35 mm, wykonane w ciągu ostatnich 6 miesięcy na jednolitym jasnym tle, mające dobrą ostrość oraz pokazujące wyraźnie oczy i twarz od wierzchołka głowy do górnej części barków; twarz ma zajmować 70-80% fotografii; fotografia ma przedstawiać osobę patrzącą na wprost z otwartymi oczami, nieprzesłoniętymi włosami z naturalnym wyrazem twarzy i zamkniętymi ustami,
- Cudzoziemiec z wrodzonymi lub nabytymi wadami narządu wzroku może dołączyć fotografię przedstawiającą go w okularach z ciemnymi szkłami. W takim przypadku należy dołączyć dokumenty potwierdzające niepełnosprawność a w przypadku ich braku oświadczenie cudzoziemca o niepełnosprawności,
- Cudzoziemiec noszący nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania może dołączyć fotografię w nakryciu głowy, o ile wizerunek twarzy jest w pełni widoczny. W takim przypadku należy dołączyć oświadczenie cudzoziemca o przynależności do wspólnoty wyznaniowej,
- ważny dokument podróży (2 kserokopie wszystkich zapisanych stron, oryginał do wglądu),
- Dowody na posiadanie miejsca zamieszkania w Polsce i ubezpieczenia zdrowotnego,
- Kopię umowy o pracę,
- Świadectwo ukończenia studiów wyższych lub dokumenty potwierdzające doświadczenie zawodowe,
- W przypadku zawodów regulowanych, dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe i spełnienie innych wymaganych warunków,
- informacja starosty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych podmiotu powierzającego wykonanie pracy cudzoziemcowi w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, wydaną nie wcześniej niż 180 dni przed złożeniem wniosku, jeżeli jest ona wymagana,
- Potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 440 zł oraz 50 zł za wydanie karty pobytu.
- Składanie wniosku w urzędzie wojewódzkim, właściwym ze względu na planowane miejsce pracy. Można to zrobić osobiście lub drogą listowną.
- Oczekiwanie na decyzję, która powinna zapaść w ciągu 90 dni od złożenia kompletnego wniosku. Jeśli decyzja jest pozytywna, cudzoziemiec otrzymuje Niebieską Kartę EU, co umożliwia mu pracę i pobyt w Polsce.
Niebieska Karta EU oferuje szereg korzyści, takich jak możliwość przemieszczania się między krajami UE, łatwiejszy dostęp do rynku pracy dla małżonka, możliwość bezpłatnego studiowania dla dzieci pracownika oraz ułatwiony dostęp do statusu rezydenta długoterminowego UE.
Czy osoby posiadające Niebieską Kartę UE muszą posiadać zaświadczenie A1?
Osoby posiadające Niebieską Kartę UE, podobnie jak inni pracownicy wykonujący pracę w innym kraju UE niż ich zwykłe miejsce pracy, mogą potrzebować zaświadczenia A1 w określonych sytuacjach. Zaświadczenie A1 potwierdza, że osoba pracująca tymczasowo poza swoim krajem nadal podlega systemowi zabezpieczenia społecznego swojego kraju macierzystego. Jest to szczególnie istotne w kontekście delegowania pracowników i podróży służbowych, gdzie przepisy UE dopuszczają możliwość pozostania w systemie zabezpieczenia społecznego kraju macierzystego pod określonymi warunkami, zazwyczaj do 24 miesięcy, z możliwością przedłużenia do 5 lat.
Warto zauważyć, że nie ma jednoznacznej definicji „delegowania” w przepisach UE, co może prowadzić do różnych interpretacji w zależności od kraju. W praktyce, zaświadczenia A1 są często uzyskiwane dla pracowników formalnie delegowanych do pracy za granicą, ale niekoniecznie dla tych, którzy udają się w krótkie podróże służbowe. Mimo to, brak jednoznacznych wytycznych na temat krótkich wyjazdów może skutkować sytuacją, w której każde wykonywanie pracy za granicą, nawet jednodniowe, wymagałoby posiadania zaświadczenia A1.
Podsumowując, posiadacze Niebieskiej Karty UE powinni rozważyć uzyskanie zaświadczenia A1 w zależności od charakteru i czasu trwania swojej pracy za granicą, szczególnie w kontekście delegowania lub dłuższych wyjazdów służbowych.