Unikanie podwójnego opodatkowania – umowa Polska–Arabia Saudyjska

Polska i Arabia Saudyjska podpisały umowę podatkową, która na papierze wygląda rozsądnie: jeśli zarabiasz w Arabii, to tam powinien być naliczany podatek. Ale tu pojawia się haczyk – Arabia Saudyjska nie pobiera PIT od wynagrodzeń. Praca w Arabii Saudyjskiej brzmi jak raj? Niekoniecznie.

Polska działa według zasady: „jeśli jesteś naszym rezydentem podatkowym, to rozliczasz się u nas”. Stosuje metodę proporcjonalnego odliczenia, czyli pozwala odjąć podatek zapłacony za granicą od należności w Polsce. Problem? W Arabii nie płacisz nic, więc nie masz czego odliczyć. Efekt? Polski fiskus traktuje twoje dochody tak, jakbyś zarabiał w kraju, a to oznacza pełne obciążenie podatkowe.

Innymi słowy, brak podatku w Arabii nie oznacza, że faktycznie go unikniesz – Polska po prostu zgarnia całą pulę. Chyba, że… zmienisz swoją rezydencję podatkową na Arabię Saudyjską. Wtedy praca w Arabii Saudyjskiej nabiera tych wymarzonych kolorów.

Podstawowe zasady umowy podatkowej Polska-Arabia Saudyjska

Polska i Arabia Saudyjska zawarły umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, podpisaną 22 lutego 2011 r., obowiązującą od 2012 r.​

Planujesz wyjazd do pracy do Arabii Saudyjskiej albo innych krajów arabskich?

🚀 Planujesz pracę w Arabii Saudyjskiej lub innych krajach arabskich? Uważaj na pułapki podatkowe!
Praca na Bliskim Wschodzie to świetna okazja – wysokie zarobki, brak PIT w Arabii Saudyjskiej, nowe możliwości zawodowe. Ale czy wiesz, że Polska może nadal domagać się swojego podatku?
🔎 Biuro Rachunkowe Precyzja pomoże Ci zrozumieć:
✅ Czy nadal jesteś rezydentem podatkowym w Polsce?
✅ Jak legalnie zoptymalizować swoje rozliczenia i uniknąć podwójnego opodatkowania?
✅ Jakie dokumenty i formalności warto przygotować przed wyjazdem?
✅ Jak rozliczyć PIT po powrocie, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek?

Skontaktuj się z nami i ciesz się finansową przewagą już teraz.

Kto i gdzie płaci podatek dochodowy?

Umowa ta reguluje, który kraj ma prawo opodatkować dany dochód oraz w jaki sposób kraj rezydencji ma eliminować podwójne opodatkowanie. W przypadku dochodów z pracy najemnej, typowo:

• Wynagrodzenie za pracę wykonywaną w Arabii Saudyjskiej może być opodatkowane w Arabii Saudyjskiej(państwie źródła dochodu) – zgodnie z art. 15 umowy. Jednakże, jeśli beneficjent nie przebywa w Arabii >183 dni, a pracodawcą nie jest podmiot saudyjski (to szczególny przypadek krótkich delegacji), wówczas wynagrodzenie opodatkowane jest tylko w kraju rezydencji. Dla standardowego scenariusza (praca >183 dni u lokalnego pracodawcy) prawo opodatkowania ma Arabia. W praktyce Arabia z tego prawa nie korzysta (stawka 0%), ale zapis jest istotny dla mechanizmu unikania podwójnego opodatkowania.

Gdy Polska jest krajem rezydencji pracownika, ma obowiązek zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu. Umowa PL-KSA przewiduje tu metodę proporcjonalnego odliczenia (metodę zaliczenia podatku zapłaconego za granicą)​. Oznacza to, że Polska obliczy podatek od całego dochodu (włącznie z zagranicznym) i następnie potrąci podatek zapłacony w Arabii. Jeśli w Arabii nie zapłacono podatku, nie ma czego potrącić – więc zostaje pełne obciążenie polskie.

Jak działa metoda proporcjonalnego odliczenia?

Warto podkreślić, że historycznie wiele umów podatkowych Polski przewidywało korzystniejszą dla pracownika metodę wyłączenia z progresją (czyli zwolnienia zagranicznego dochodu z opodatkowania w Polsce, jedynie z uwzględnieniem do obliczenia stawki). Jednak umowa z Arabią od początku oparta była na metodzie odliczenia. Co więcej, Polska w 2019 r. zrestrukturyzowała część umów poprzez tzw. konwencję MLI, dążąc do wyeliminowania sytuacji całkowitego braku opodatkowania (ang. double non-taxation)​.

Idea jest taka, by dochód – czytaj podatnik, czyli Ty – nie mógł „wymknąć się” opodatkowaniu w obu krajach naraz. Dlatego w przypadku państw o zerowej stawce PIT, Polska forsuje metodę zaliczenia – aby się upewnić, że jeśli nie podatek za granicą, to zostanie on pobrany w kraju. Arabia Saudyjska również podpisała MLI (weszła w życie dla KSA 1 maja 2020 r.), co dodatkowo potwierdziło stosowanie metody zaliczenia przy dochodach Polaków w KSA​.

Ulga abolicyjna – czy zmniejsza podatek w Polsce?

Polscy rezydenci pracujący za granicą mieli przez lata do dyspozycji tzw. ulgę abolicyjną, która niwelowała różnice między metodą zaliczenia a metodą wyłączenia. W praktyce ulga ta pozwalała odliczyć od polskiego podatku kwotę równą podatkowi, który zapłacilibyśmy, gdyby obowiązywała metoda zwolnienia. Innymi słowy, dzięki uldze abolicyjnej polski rezydent mógł nie płacić podatku w Polsce od dochodu zagranicznego nawet jeśli umowa przewidywała metodę zaliczenia – dochód ten stawał się efektywnie zwolniony (zachowywano jedynie progresję).

Zmiany w uldze abolicyjnej od 2021 roku

Niestety, od 2021 r. ulga abolicyjna została znacząco ograniczona. Obecnie maksymalne odliczenie w ramach ulgi wynosi 1360 zł rocznie​.

Taki limit oznacza, że ulga w pełni pokryje polski podatek tylko od dochodu około 8000 zł. W przypadku zarobków rzędu kilkudziesięciu czy kilkuset tysięcy złotych rocznie, 1360 zł ulgi to kropla w morzu – resztę podatku i tak trzeba zapłacić. Dodatkowo ustawodawca wyłączył możliwość stosowania ulgi abolicyjnej do dochodów rozliczanych metodą wyłączenia (bo tam i tak podatek się nie należy)​. 

Jakie dochody obejmuje ulga?

W praktyce, dla Polaków w Arabii Saudyjskiej (metoda zaliczenia) ulga abolicyjna daje jedynie niewielką redukcję podatku w Polsce. Przykład: Jeśli ktoś zarobi równowartość 200 000 zł w Arabii w ciągu roku i pozostaje polskim rezydentem, to polski PIT od tej kwoty (zakładając brak innych dochodów) wyniesie ok. 41 000 zł. Ulga abolicyjna pozwoli odliczyć jedynie 1360 zł, więc do zapłaty pozostanie ~39 640 zł. Wciąż jest to bardzo dużo w porównaniu do zera, które płacił w Arabii. Dlatego korzystanie z ulgi abolicyjnej nie likwiduje problemu podatku polskiego, a jedynie go marginalnie zmniejsza. Należy dodać, że ograniczenie ulgi nie dotyczy specyficznych przypadków dochodów uzyskiwanych poza granicami lądowymi państw (np. praca na statkach, na platformach wiertniczych na morzu itp.), gdzie wciąż można odliczyć całość. Jednak typowa praca w Arabii Saudyjskiej nie podpada pod ten wyjątek, ponieważ praca wykonywana jest na terytorium tego państwa, a nie w „strefie międzynarodowej”. Zatem dla większości osób limit 1360 zł będzie obowiązywał​.

Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj nasz tekst „Podatki w Arabii Saudyjskiej”

Kliknij tutaj

Jak uniknąć wysokiego podatku – zmiana rezydencji podatkowej

Jeżeli planujesz relokację do Arabii Saudyjskiej i chcesz zoptymalizować obciążenia podatkowe, rozważ zmianę rezydencji na saudyjską (czyli dopilnowanie, by nie być uznanym za polskiego rezydenta). Wówczas, na mocy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, Polska nie opodatkuje twoich dochodów z pracy w Arabii Saudy​jskiej. Jeśli z jakichś względów pozostaniesz polskim rezydentem (np. rodzina zostaje w kraju i nie chcesz zrywać więzi), przygotuj się na konieczność rozliczenia rocznego w Polsce i potencjalnie dopłaty podatku od uzyskanych zarobków. W takiej sytuacji dobrze jest wcześniej skalkulować, czy oferta wynagrodzenia w Arabii jest nadal atrakcyjna po uwzględnieniu polskiego PIT. Często pracodawcy oferują kwoty „netto” atrakcyjne głównie przy założeniu braku podatku – gdy pojawi się 12/32% PIT w Polsce, realna korzyść spada. Można próbować negocjować z polskim pracodawcą (jeśli oddelegowuje) dodatki kompensujące podatek lub korzystać z konstrukcji optymalizacyjnych (np. zakładanie spółki zamiast jednoosobowej działalności, jeśli to coś zmienia – choć w przypadku KSA wpływ jest ograniczony).

Podsumowanie – co powinieneś wiedzieć przed wyjazdem

Na zakończenie, przedstawiamy kilka praktycznych rad dla osób, które rozważają wyjazd do pracy w Arabii Saudyjskiej na etacie lub kontrakcie:

• Przeanalizuj swoją rezydencję podatkową: Oceń, czy w świetle polskich przepisów i swojej sytuacji życiowej możesz stać się nierezydentem Polski. Jeśli tak – rozważ podjęcie kroków do formalnego przeniesienia rezydencji (np. wymeldowanie z Polski, przeniesienie rodziny, sprzedaż lub wynajęcie na długi termin nieruchomości w kraju). Pamiętaj, że centrum interesów życiowych to kryterium jakościowe – upewnij się, że większość powiązań będziesz miał w Arabii. Jeśli planujesz kiedyś powrót, zachowaj dokumenty potwierdzające okres zamieszkania i pracy za granicą.
• Zapoznaj się z procedurami podatkowymi w Polsce: Jeżeli w roku wyjazdu lub powrotu będziesz częściowo rezydentem, musisz odpowiednio rozliczyć dochody. Możliwe, że za rok wyjazdu w Polsce rozliczysz tylko dochody sprzed wyjazdu (resztę jako nierezydent pominiesz), ale to wymaga spełnienia przesłanek. W razie wątpliwości skorzystaj z usług doradcy podatkowego specjalizującego się w rozliczaniu dochodów z zagranicy takiego jak Biuro Precyzja. Upewnij się, jaki formularz PIT złożyć – dla dochodów zagranicznych rezydenta jest to PIT-36 z PIT/ZG​. Sprawdź, czy musisz wpłacać zaliczki w ciągu roku (często tak, jeśli nadal masz rezydencję). Zaniedbanie zaliczek może skutkować odsetkami, choć praktyka bywa różna.
• Poznaj wymagania administracyjne Arabii Saudyjskiej: Aby legalnie pracować, niezbędne jest uzyskanie wizy pracowniczej i tzw. iqamy (karty pobytu). Procedurę tę zazwyczaj przejmuje pracodawca saudyjski, ale Ty też będziesz musiał dostarczyć dokumenty (dyplomy, świadectwa, zaświadczenia lekarskie) i przejść badania. Z podatkowego punktu widzenia, sam proces uzyskania iqamy sprawi, że staniesz się formalnie rezydentem w KSA (co może pomóc w argumentacji dot. rezydencji). Dopilnuj też złożenia certyfikatu rezydencji podatkowej – jeśli ZATCA wymaga osobnego wniosku, złóż go po przeprowadzce (certyfikat może być potrzebny polskiemu fiskusowi).
• Zadbaj o ubezpieczenie społeczne i zdrowotne: Ustal z pracodawcą, jakie ubezpieczenie medyczne Ci przysługuje i kogo obejmuje (czy rodzinę też). Rozważ kontynuację dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce, jeśli często bywasz w kraju lub Twoi bliscy zostają w Polsce bez własnego tytułu do ubezpieczenia. Jeśli zależy Ci na ciągłości odkładania na emeryturę w ZUS, rozważ dobrowolne opłacanie składek – musisz podpisać stosowną umowę z ZUS. Alternatywnie, planuj indywidualnie swoją przyszłą emeryturę (np. inwestując część zarobków, skoro nie płacisz podatku, możesz więcej odłożyć).
• Sprawdź zasady transferu pieniędzy i konto bankowe: Choć to nie kwestia podatku, warto wiedzieć, że przelewy z Arabii Saudyjskiej do Polski mogą podlegać monitoringowi (np. banki pytają o źródło dużych wpływów). Przygotuj dokumenty potwierdzające legalność zarobków za granicą na wypadek pytań banku czy urzędu (np. kontrakt, paski płacowe). Sam fakt transferu środków do Polski nie rodzi opodatkowania, jeśli dochód był już rozliczony zgodnie z prawem (lub nie podlegał opodatkowaniu). Jednak duże kwoty na koncie mogą zainteresować fiskusa, więc miej gotowe wyjaśnienie – „wynagrodzenie za pracę w KSA, zwolnione na mocy art. 3 ust. 2a ustawy PIT jako dochód nierezydenta” albo odpowiednio wykazane w zeznaniu rocznym (jeśli byłeś rezydentem). W razie potrzeby możesz uzyskać zaświadczenie od pracodawcy o dochodach.
• Podatek od wyjścia (exit tax): Dla bardzo majętnych osób warto wspomnieć o tzw. exit tax, czyli podatku od niezrealizowanych zysków kapitałowych przy zmianie rezydencji. W Polsce obowiązuje on od 2019 r. i dotyczy osób przenoszących rezydencję poza UE/EOG, które posiadają mienie o wartości >4 miliony zł (np. akcje, udziały, inne aktywa z potencjalnym zyskiem). Większości pracowników najemnych to nie dotyczy, ale jeśli masz znaczny majątek inwestycyjny w Polsce, skonsultuj z doradcą czy wyjazd nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od niezrealizowanych przychodów (stawka 19% lub 3% zależnie od aktywów)​. Zwykle nieruchomości mieszkalne i majątek osobisty są wyłączone, chodzi głównie o udziały w spółkach itp. W razie objęcia tym podatkiem, należy złożyć odpowiednią deklarację przed wyjazdem.
• Korzystaj z pomocy profesjonalistów: Jak widać, aspekty prawno-podatkowe emigracji zarobkowej mogą być zawiłe. Warto skorzystać z porad profesjonalnego biura rachunkowego (takiego jak nasze) zarówno przed wyjazdem – by zaplanować optymalnie kwestie podatkowe – jak i w trakcie pobytu za granicą (np. wypełnienie rocznego PIT w Polsce, korespondencja z urzędem). Oficjalne instytucje, jak Ministerstwo Finansów czy ZUS, publikują obszerne objaśnienia, które warto śledzić na bieżąco​, jednak interpretacja przepisów w konkretnych sytuacjach bywa skomplikowana.

Podsumowując, podjęcie pracy w Arabii Saudyjskiej może być bardzo korzystne finansowo, ale nie zwalnia nas z myślenia o podatkach i ubezpieczeniach. Kluczem jest świadome zarządzanie swoją rezydencją podatkową i dopełnienie wymaganych formalności, tak by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek (np. wezwania do zapłaty zaległego podatku w Polsce). Dobrze zaplanowana relokacja pozwoli cieszyć się urokami życia w Arabii Saudyjskiej i zarobkami „na rękę”, jednocześnie minimalizując obciążenia fiskalne. Mamy nadzieję, że powyższe informacje rozwiewają wiele wątpliwości i pomogą w podjęciu świadomej decyzji o wyjeździe.

Przydatna wiedza przed wyjazdem:

• Ministerstwo Finansów RP: https://www.gov.pl/web/finanse

• ZATCA (Saudi Tax Authority): https://zatca.gov.sa/en

• GOSI (Saudi Social Insurance): https://www.gosi.gov.sa